СУ - ТІРШІЛІК КӨЗІ
Жалпы қазіргі таңда суды үнемді пайдалану мадениеті жетіспей тұр. Суды қолданғанда ысырапқа жол беріліп жатыр. «Ысырап» сөзінің тілдік мағынасы, дүние-мүлкіңді, керек-жарағыңды орынсыз шашу, артық шығынға жол беру, мөлшерден артық ішіп-жеу, уақытыңды дұрыс қолданбау дегенді білдіреді.
Үйлерімізде, қоғамдық орындар тағы басқа жерлерде суды өз мөлшерінен асыра пайдану көрініс тауып жүр. Жалпы ысырапшылық жоқшылыққа алып келеді. Ал, үнемшілдік үлкен берекеге алып келеді. Бұл Құранда келтірілген, Алла Тағаланың бұйырған қағидасы. «Егер сендер шүкір етсеңдер, Мен нығметімді арттыра беремін. Егер шүкіршілік етпесеңдер онда менің азабым тым қатты дейді» /Ибраһим сүресі 7-аят/ Жалпы осы Алланың адамзатқа қойған қағидасы - «Шүкір етсең Маған, тағы берем саған». Бұл қағида бұзылса, жоқшылық келе берері ақиқат.
Шүкіршілік деген тек тілмен айтып, Алланың берген нығметін қалай болса солай жұмсай беру емес, керісінше сол нығметтің қадірін түсініп, ысырапшылыққа жол бермей, үнемді дұрыс пайдалану. «Суды сақтасақ, өмірімізді сақтаймыз» демекші, қанша адамдар бар, қанша халықтар бар осы судан қиыншылық көріп, суды бейпіл пайдаланбақ түгілі ауыз суға әрең қол жетікізіп отыр. Мәселен «ҚазАқпарат Халықаралық агенттігінің» 09 қыркүйек 2022 жылғы шыққан мақаласында Африкада 250 миллионға жуық адам су тапшылығынан зардап шегіп отыр. 2030 жылға қарай 700 миллион адамның қоныс аударуына алып келеді екен. Сонда қарасаңыз, біздің қоғамда үйлерімізде шүмектерден ағып тұрған сулардың қадіріне жетпеу, осындай зардапқа алып келетіні сөзсіз. Себебі, сол шүмектерден қанша сулар босқа ағып кетіп жатыр.
Мәселен, тісімізді жуып жатқанда ысқылап болғанға дейін сол суды тоқтата тұрып, ысқылап болған соң ғана аз-аздан ағызып үнемді пайдалансақ, көп суды үнемдейміз, қандай керемет емес пе? Ал моншада, душта, көлік жуғызу орталықтарында бұл судың да сұрауы бар деген сезімде болып, ол үшін Алланың алдында ысырап еткенім үшін сұраламын ғой деген қағиданы бірінші орынға қою, бұл үлкен жауапкершілік.
Ал сарапшылардың пайымдауынша, Қазақстан 2050 жылға қарай «суға өте мұқтаж» елдердің санатына кіруі мүмкін. Сондықтан суды үнемді пайдалану өте маңызды болып тұр. Себебі, ысырапшылық Алла сүймейтін іс. Бұлай деуімізге себеп, Алла Тағала Құран Кәрімде былай дейді: «...Ішіңдер,жеңдер бірақ ысырап қылмаңдар,шындығында Алла Тағала ысырап қылушыларды сүймейді». /Ағраф сүресі 31-аят/ Және ардақты Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) былай дейді: «Жеңдер, ішіңдер, садақа беріңдер жане киініңдер, бірақ ысырапшылдық пен дандайсуға жол бермеңдер» деген. /Насаи,закат,66,79/
«Үнемдеген адам бай, ысырап еткен адам кедей болады». /Баззар/. «Құтқаратын үш нәрсенің бірі - бар кезде де, жоқ кезде де, байлықта да, кедейлікте де үнемдеу» деген. /Байхақи/. «Үнемдеу тіршіліктің жартысы». /Дайлами/. «Үнемдеген адам қиыншылық көрмейді»./Табарани/.
Мысалы, тамшылап тұрған суға ыдыс қойып қойсақ, сол ыдыс біраз уақыттан соң толады. Ол тамшы болғанымен, сол тамшылардан судың мөлшері көбейеді. Мысалы, үш минут тоқтаусыз ағып тұрған краннан 36 литр су ағып кетеді екен. Жуынып жатқанда, шашты сабындап болғанға дейін, суды өшіре тұрсаңыз, 40 литр суды үнемдеуге болады екен. Ал дәрет алғанда да қанша су босқа ағып кетеді. Мысалы, дәретханаға құманмен су алып кіреміз. Сол құманға толтырып су құйып аламыз. Судың жартысы ғана жұмсалуы мүмкін. Құманда қалған суды келесі келген адам төгіп тастап, жаңадан су толтырады. Ол да жартысын пайдаланып, қалғаны құманда қалады. Келесі келген адам сол суды төгуі мүмкін, осылай кете береді. Қарасаңыз бір құлшылық жасаймын деп, екінші жағынан ысырапшылық жасап жатсақ, ол қалай болды? Осы екі амалымыз бір-біріне сай үйлесіп, ысырапқа жол берілмей құлшылық жасалып жатса қандай керемет. Суды қандай жағдай болмасын өз орнымен үнемді пайдалануға болады. Осындай үнемділікті бір жолға қою үшін, арнайы күн тәртібіне енгізіп қою керек сияқты. Адам соған өзін үйретпейінше бұл үнемдеу өздігінен болмайды. Ендеше осы қағиданы естен шығармауға тырысайық. Осы аталған жәйттарды ескере келе мынадай қорытынды шығады. Молшылық та, жоқшылық та адамның ісіне қарай болады. Алланың берген нығметін ысырап етпей, шүкір етіп үнемді дұрыс жолға пайдалансақ, береке молшылығы болады. Ал осының керісінше түрін таңдасаңыз, істеріңіз берекесіз, жоқшылық осының себебінен келеді деп түюге болады.
Алла Тағала ысырапшылықтан сақтап, тоқшылық, молшылық берсін.
«Қарағайлы» мешітінің бас имамы
Смаилов Бақытжан Хусейнұлы
 Предыдущий |
Следующий |
| БАРШАҢЫЗҒА АЙРЫҚША АЛҒЫС АЙТАМЫН! | АДАМ БОЙЫНДАҒЫ ИМАНДЫЛЫҚ |
Тақырып аясындағы мақалалар
Қызықты тақырыптар
Намаз уақыттары 
