КИБЕРБУЛЛИНГ - ҚОҒАМ ДЕРТІ
Кибербуллинг - әлеуметтік желі арқылы біреуді қорқыту, айыбын ашу, қорлау, кемсіту. Бұл дерт өкінішке орай қоғамымызда үлкен дертке айналып отыр. Өйткені аталмыш әрекет жас талғамайтын жағдайға жетті. Қазіргі таңда жасөспірімдердің осындай зиянды әдетпен құмар болуы қатты алаңдатады.
Асыл дініміз адам баласының жеке шекарасына құрметпен қарауға шақырады. Себебі, адам баласының ар-намысы, жеке өмірі, құндылығы шариғатымызда бірінші орында тұрады. Алла Тағала Құран Кәрімде: «Уа, иман келтіргендер! Ешбір қауым екінші бір басқа қауымды мазақ етпесін! Бәлкім, солар (мазақ еткендері) өздерінен қайырлы болар. Әйелдер де басқа әйелдерді (мазақ етпесін) бәлкім, солар (мазақ еткендері) өздерінен қайырлы болар. Сондай-ақ өз-өздеріңді даттамаңдар әрі бір-біріңе жаман лақап тақпаңдар ...»[1]. Осы аяттан ұғынатынымыз ешбір адам біреуді мазақ қылуға, көңіліне кірбің салуға ешқандай құқығы жоқ.
Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Мұсылман үшін мұсылман бауырын өзінен төмен санаудан (кемсіту, қорлау) асқан жамандық жоқ. Мұсылманның қаны, дүние-мүлкі және ар-намысы өзге мұсылмандарға – харам»[2], -деген. Тағы бір хадисінде «Мұсылманның мұсылманды қорқытуы – халал емес»[3], – деген.
Кибербуллингтің зардабы орасан зор. Бәрінен де ең қиыны әлеуметтік желілерде ешқандай цензуралардың (шектеу) болмауынан адамдар жаман, бейәдеп, былапыт комментарийлер жазып үлкен күнәға батып жатыр. Бұл өз кезегінде осы проблеманың өршуіне әкеліп жатыр. Виртуалды әлем арқылы біреудің абыройын түсіру өз кезегінде суицид деген қауіпті құбылысқа әкеп соқтыруда. Ал суицидтің ауыр күнә екендігі айтпаса да түсінікті. Елімізде өкінішке қарай елімізде жасөспірімдердің арасындағы өз-өзіне қол жұмсау, қоршаған ортасына зорлық-зомбылық көру кең етек алуда. Ал, енді осындай ғаламторда, әлеуметтік желілерде ар-намысы тапталуы жағдайды бұдан әрі ушықтыра түсетіні сөзсіз.
Осындай кибербуллингті насихаттайтын контенттерге, посттарға лайк басу, тарату күнәлі іс. Біреудің жеке жазбаларын, суреттерін т.б нәрселерін жариялаймын деп қорқыту да кибербуллингтің түріне жатады. Ал, дініміз жамандықта емес, жақсылықта, ізгілікте мұсылмандардың бір-бірлеріне жәрдемдесуіне : «Жақсылыққа, тақуалыққа жәрдемдесіңдер. Күнәға және дұшпандыққа жәрдемдеспеңдер»,[4] - деп бұйырған.
Кибербуллингтің әлемге кең таралуы дінаралық, ұлтаралық араңдатуға әкеледі. Бұл өз кезегінде үлкен соғыстар мен бүліктерге жол ашады. Құранда Алла Тағала: «Бүлік жасау адам өлтіруден де ауыр»,[5] - деген.
Мұсылман адамның көркем мінезділігі өзіне қатысы жоқ істерден бас тартуында екенін жақсы білуіміз керек. Өзімізге қатысы жоқ, бос нәрселермен айналысу Алла Тағала сыйлаған уақыт деген құнды валютаны ысырап қылумен пара-пар. Демек, шариғатымыз бойынща кибербуллингтің кез келген түріне тыйым салынады. Мұсылман адамның ең алғашқы миссиясы қоғамға пайдалы бола білу. Егер пайдалы бола алмаса ешкімге зиян тигізбеу. Алла Елшісі (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Нағыз мұсылман - қолымен де, тілімен де ешкімге зиян тигізбеген адам»,[6] - деп мұсылман адамның шынайы келбетін айқындап берді. Ешкімге зиян тигізбеу тек қана күнделікті өмірді ғана емес, әлеуметтік желі, ғаламтор секілді виртуалды саланы да қамтитынын ескеруіміз қажет.
Жакуден Әбіш Ерболсынұлы
Нұр-Мүбәрак оқу-әдістемелік мешітінің ұстазы
[1] Хужурат сүресі, 11-аят.
[2] Бұхари, №6064. Муслим, №2564.
[3] Әбу Дәуіт, №5004.
[4] Мәида сүресі, 2-аят.
[5] Бақара сүресі, 217-аят.
[6] Бұхари, №6484.
 Предыдущий |
Следующий |
| ПАЙҒАМБАР ﷺ ПЕДАГОГИКАСЫНДА БАЛАНЫ ҚИССАМЕН ТӘРБИЕЛЕУ ӘДІСТЕМЕСІ | НАМАЗДЫҢ ҚАСИЕТІ ЖӘНЕ ОНЫ ЖАМАҒАТПЕН ОҚУДЫҢ САУАБЫ |
Қызықты тақырыптар
Намаз уақыттары 
