Қара сөз қара өлеңге айналғанда... #4
ТӨРТІНШІ СӨЗ
Әрбір байқаған адам білсе керек: күлкі өзі бір мастық екенін, әрбір мас кісіден ғафил көп өтетұғынын да, әрбір мастың сөйлеген кезінде бас ауыртатұғынын. Бұлай болғанда, күлкіге салынған кісі не шаруадан, не ақылдан, не бір ұят келерлік істен құр, ғафил көп өткізіп отырса керек. Осындай ғафилдік көп өткізіп, өлмеген кісінің не дүниеде, не ахиретте басы бір ауырмай қалмаса керек.
Әрбір уайым-қайғы ойлағыш кісі не дүние шаруасына, не ахирет шаруасына өзгеден жинақырақ болса керек. Әрбір жинақылықтың түбі кәніш болса керек. Енді олай болғанда, үнемі уайым-қайғыменен жүре аламыз ба? Үнемі күлмей жүруге жан шыдай ма екен? Жоқ, мен үнемі уайым-қайғыменен бол демеймін. Уайым-қайғысыздығыңа уайым-қайғы қыл дағы, сол уайым-қайғысыздықтан құтыларлық орынды харекет табу керек һәм қылу керек. Әрбір орынды харекет өзі де уайым-қайғыны азайтады, орынсыз күлкіменен азайтпа, орынды харекетпен азайт!
Шығар есігін таба алмай, уайым-қайғының ішіне кіріп алып, қамалып қалмақ, ол өзі де – бір антұрғандық. Және әрбір жаман кісінің қылығына күлсең, оған рахаттанып күлме, ыза болғаныңнан күл, ызалы күлкі – өзі де қайғы. Ондай күлкіге үнемі өзің де салынбассың, әрбір жақсы адамның жақсылық тапқанына рахаттанып күлсең, оның жақсылықты жақсылығынан тапқандығын ғибрат көріп күл. Әрбір ғибрат алмақтың өзі де мастыққа жібермей, уақытымен тоқтатады. Көп күлкінің бәрін де мақтағаным жоқ, оның ішінде бір күлкі бар-ау, құдай жаратқан орныменен іштен, көкіректен, жүректен келмейді, қолдан жасап, сыртыменен бет-аузын түзеп, бай-бай күлкінің әнін сәндеп, әдемішілік үшін күлетін бояма күлкі.
Адам баласы жылап туады, кейіп өледі. Екі ортада, бұ дүниенің рахатының кайда екенін білмей, бірін-бірі аңдып, біріне-бірі мақтанып, есіл өмірді ескерусіз, босқа, жарамсыз қылықпен, қор етіп өткізеді де, таусылған күнде бір күндік өмірді бар малына сатып алуға таба алмайды.
Қулық саумақ, көз сүзіп, тіленіп, адам саумақ – өнерсіз иттің ісі. Әуелі құдайға сыйынып, екінші өз қайратыңа сүйеніп, еңбегіңді сау, еңбек қылсаң, қара жер де береді, құр тастамайды.
Абай Құнанбайұлы
ТӨРТІНШІ ӨЛЕҢ
Ғафылдық көп өткізіп жүрсе бөлек,
Ұяттан кеткен, сірә, дүмше демек.
Күлкінің өзі мастық екендігін,
Байқаған әрбір адам білсе керек.
Жаратқан бергенімен сай қылып-ақ,
Білмейді қонарын да қай күні бақ.
Дүние шаруаға уайым қылған –
Ахирет ісіне де қайғы қылмақ.
Ауаның өзі қандай жұтынарлық,
Алладан бәрін баста бүтін алдық.
Уайымсыз қалғаныңды уайым қыл да,
Орынды харекет қыл құтыларлық.
Танытып дүниеге салқынқандық,
Қайғыға қамалу да антұрғандық.
Күлсең де жамандыққа, ыза боп күл,
Орынды күлкі де бір алтын сандық.
Болмаса ғибратты бет түзері,
Жарамсыз қылық азап шеккізеді.
Дүние рахатын сезіне алмай,
Өмірін қорлықпенен өткізеді.
Әуелі Құдайға сен, ең дұрысы,
Екінші, қайрат қылар текті кісі.
Тіленіп, көзін сүзіп, қулық саумақ,
Өнерсіз ол-дағы бір иттің ісі!
Әлібек Шегебай
 Предыдущий |
Следующий |
| Матуриди ақидасы – Қазақ халқының Хақ сенімі | Қара сөз қара өлеңге айналғанда... #3 |
Қызықты тақырыптар
Намаз уақыттары 
