ЖАСТАР АРАСЫНДАҒЫ "УАХХАБИЛІК" ДҮНИЕТАНЫМ
Алматы
Алматы Астана Шымкент Ақсай Ақсу Ақтау Ақтөбе Актогайский район Алтынсарин ауданы Алға Амангельдинский район Арал Арқалық Арысь Атасу ауылы Атбасар Атырау Аягөз Аққулы ауданы Байқоңыр Байғанин ауданы Балқаш Баянауыл ауданы Бейнеу Бәйдібек ауданы Денис ауданы Ембі Ертіс ауданы Еңбекшіқазақ Жітіқара ауданы Жалағаш кенті Жаңаөзен Жаңатас Жангелді ауданы Жаркент Жаңақорған кенті Жаңқала Жезді кенті Жезқазған Жетісай Жосалы Жосалы кенті Жәйрем Жәнібек Зайсан Индер Исатай ауданы Қарағанды Қаскелең Келес ауданы Кентау Көкшетау Қонаев Қостанай Қосшы Құлсары Курчатов Қызылорда Көкпекті ауданы Ленгер Лисаков Май ауданы Майқайын кенті Маханбет ауданы Мақат Меңдіқара ауданы Миялы Мойынқұм ауылы Мырзакент кенті Мәртөк ауданы Науырзым ауданы Ойыл ауданы Ордабасы ауданы Отырар ауданы Павлодар Петропавл Риддер Рудный с.Мангистау Сайрам ауданы Сайқын Сарыағаш Сарыкөл ауданы Сарыөзек Сәтпаев Сауран ауданы Семей Созақ ауданы Солнечный Степногорск Сырым ауданы Тайынша Талғар Талдықорған Тараз Таран ауданы Текелі қаласы Темиртау Тереңкөл ауданы Тереңөзек кенті Теңіз кен орны Түркістан Түлкібас кенті Узынагаш Орал Өскемен Федеров ауданы Форт-Шевченко Хромтау Целиноград ауданы Чапаев Шамалған ауылы Шу Шал ақын ауданы Шалқар Шарбақты ауданы Шардара Шетпе Шиелі кенті Шұбарқұдық Ырғыз ауданы Екібастұз Қазығұрт Қамысты ауданы Қандыағаш Қарабалық ауданы Қаражал Қарасу ауданы Қаратау Қарғалы Қобда ауданы Қордай Құрманғазы ауданы Құрық Үржар ауданы Үшарал Ұзынкөл ауданы Әйтеке би ауданы Әйтеке би кенті Әулиекөл ауданы
Құптан 17:46
Алматы
Алматы Астана Шымкент Ақсай Ақсу Ақтау Ақтөбе Актогайский район Алтынсарин ауданы Алға Амангельдинский район Арал Арқалық Арысь Атасу ауылы Атбасар Атырау Аягөз Аққулы ауданы Байқоңыр Байғанин ауданы Балқаш Баянауыл ауданы Бейнеу Бәйдібек ауданы Денис ауданы Ембі Ертіс ауданы Еңбекшіқазақ Жітіқара ауданы Жалағаш кенті Жаңаөзен Жаңатас Жангелді ауданы Жаркент Жаңақорған кенті Жаңқала Жезді кенті Жезқазған Жетісай Жосалы Жосалы кенті Жәйрем Жәнібек Зайсан Индер Исатай ауданы Қарағанды Қаскелең Келес ауданы Кентау Көкшетау Қонаев Қостанай Қосшы Құлсары Курчатов Қызылорда Көкпекті ауданы Ленгер Лисаков Май ауданы Майқайын кенті Маханбет ауданы Мақат Меңдіқара ауданы Миялы Мойынқұм ауылы Мырзакент кенті Мәртөк ауданы Науырзым ауданы Ойыл ауданы Ордабасы ауданы Отырар ауданы Павлодар Петропавл Риддер Рудный с.Мангистау Сайрам ауданы Сайқын Сарыағаш Сарыкөл ауданы Сарыөзек Сәтпаев Сауран ауданы Семей Созақ ауданы Солнечный Степногорск Сырым ауданы Тайынша Талғар Талдықорған Тараз Таран ауданы Текелі қаласы Темиртау Тереңкөл ауданы Тереңөзек кенті Теңіз кен орны Түркістан Түлкібас кенті Узынагаш Орал Өскемен Федеров ауданы Форт-Шевченко Хромтау Целиноград ауданы Чапаев Шамалған ауылы Шу Шал ақын ауданы Шалқар Шарбақты ауданы Шардара Шетпе Шиелі кенті Шұбарқұдық Ырғыз ауданы Екібастұз Қазығұрт Қамысты ауданы Қандыағаш Қарабалық ауданы Қаражал Қарасу ауданы Қаратау Қарғалы Қобда ауданы Қордай Құрманғазы ауданы Құрық Үржар ауданы Үшарал Ұзынкөл ауданы Әйтеке би ауданы Әйтеке би кенті Әулиекөл ауданы
Алматы
ықшамдау
Таң Күн Бесін Аср Ақшам Құптан
05:31 06:51 11:41 14:43 16:25 17:46
ықшамдау
Күнтізбе
Хижри
20 Джумада-авваль 1446
Миләди
22 қараша 2024

Мақалалар

ЖАСТАР АРАСЫНДАҒЫ "УАХХАБИЛІК" ДҮНИЕТАНЫМ

| A | +

Қазіргі кезеңдегі әлемде адамдар мен қоғамның өзара әрекеттесуі құбылмалы жағдайға жетті. Бұл кезең қоғамда өмір сүріп жүрген адамдардың өміріне жағымды үлесін тигізсе де теріс салдарын да туғызуда. Ислам атын жамылған қозғалыс пен ұйымдар жаһанданудың осы бір вакуумын пайдаланып, өзінің ықпал ету аумағын кеңейте алды және тек белгілі бір аймақпен шектелмей әлемге қауіп төндіре бастады.

Елімізде дәстүрлі емес немесе деструктивті діни ағым мен дүниетаным жақтаушы азаматтардың бар екенін баршамызға мәлім. Оңай жолмен қыруар қаражатқа қол жеткізу, жұмыссыздық, дін бағытындағы білімсіздік, білікті теологтардың аздығы секілді себептер жастардың деструктивті діни ағымның жақтаушылары болып жатқанына барлығымыз куәгер болып жүрміз. Егемендік алғаннан күні бүгінге дейін жастардың қолдауына ие болған ағымдардың арасында «Уаххаби-Салафилік»,

«Уаххабиліктің» негізін Мұхаммед б. Абдулуаххаб (1704-1787) қалайды. Ол жас күнінде атақты тасауфты теріске шығарушы ибн Таймияның шығармаларын оқып танысады. Кейін бұл ілімді теориядан тәжірибеде ұластыруға күш салады. «Уаххабия» пікірін қылыштың жүзімен жүзеге асыруға тырысқан Мұхаммед б. Сууд болатын. Ол, Мұхаммед б. Абдулуахабтың туысы еді. Мұхаммед б. Сууд өзінің қатал әрекетін «сүннетті тірілтіп, бидғатты өлтірушілік» – деп ұқтырды.

«Уаххабия» өкілдері өздерінің пікірлерін ақиқат деп, өзгелердің пікірлерін тек қана теріске шығарып отырады. Кесенеге зиярат жасаушылықты, Аллаға серік қосушылық деп түсінеді. Яғни, «Уаххабия» өкілдері адамдардың жеке тұлғаға деген құрмет көрсетуі мен Аллаға табынушылықтың аражігін ажыратып жатпайды.

«Уаххабия» пікірінше, иман мен күпірлікті ажыратып көрсететін амал таухид болып саналды. Амалдық таухидке қайшы іс-әрекет жасаушыны, яғни Алладан жәрдем сұрамаған және Алланың тиым салған немесе бұйырғанын орындамаған адам кәпір болып табылды. Бұндай адамның жанын қию және дүние-мүлкін талан-таражға салуды адал деп білді. «Уаххабияның» көзқарасынша амалдар иманның бір бөлігі саналды. Яғни, іс-әрекетінде Алланың дініне қайшылық болса, ол адамды имансыз деп бағалады. Олардың бұндай түсініктері харижиттердің өздерінің пікірлерін қолдамағандарды күпірлікпен айыптауы секілді дүниетанымынан бастау алады.

Тәуассулге «Аллаға серік қосу» деп те қарайтындар бар. Алайда тақуа адамның құрметіне Ұлы Жаратушыдан мұқтаждығыңды сұраудың Аллаға серік қосумен ешқандай байланысы жоқ. Себебі, тәуассулда сұралатын нәрсе басқадан емес, тек Алладан сұралуда, оған қоса сұралған нәрсені орындаушы дәнекер етілген адам емес, Алланың жалғыз өзі болмақ.

Жихадтық сәлафилікті күн тәртібіне алып келген және пікір-таластар туындатқан ИШИМ мен Уаххабилік дінді догматикалық түсінуінің себебінен көптеген түсініспеушіліктер тудыруда. Ибн Таймия сопылықтағы зүһд феноменін дінге қарсы деп айтпаса да, ИШИМ де, уаххабилік те тасауфтың пайғамбар қайтыс болғаннан кейін пайда болды деген негізде діннің саф әрі таза қалпына қайшы келеді деп айтқан болатын.

Дәл сол секілді қабірлер мен кесене дәстүрі, мешіттердің сәнделуін, дінге біте қайнасқан мәдени элементтер, зат пен сандарға қасиеттілік ұғымдарды таңу секілді көптеген нәрселерді бидғат ретінде санап, діннің тысындағы нәрселер деп жариялаған. Ширктерді жою, таза таухидтің кең таралуы және осы екеуін жүзеге асыру үшін жихад жасауды ұйғарған саләфиліктің бұл екі жүзі де шииттердің дұшпандығының арқасында қарама-қайшылықтар тудыруда.

Шиттерді Әлиді шектен тыс құрмет көрсеткендіктері үшін мушрик санатына жатқызуымен қатар, өздерін Исламның Сүнниттік бағытының жалғыз ғана өкілі деп түсіндіреді. Бұл оқшаулау және мойындамау, төмендету секілді көзқарастары үшін саләфиліктің дүниетанымы ішінара және сыртқы факторлардың әсерінен көп қарсылықтарға кезікті. Әрине, ИШИМ мен «Уаххабилердің» такфирлік іс-әрекеттері «таза дін» талабының қару ретінде қолданғандығын көрсетеді. Өзінің теологиялық негіздерін саләфилік дәстүрге негіздейтін ИШИМ сыртқы келбетімен экстремистік іс-әрекеттерге бейім сипаты Ислам тарихында халифа Әлиге қарсы «Алладан басқа ешкім үкім бере алмайды» ұранымен көтеріліске шыққан Харижиттермен байланыстырылады.

Кесенелерге зиярат етушілердің басым көпшілігі рухтарға құрмет көрсету мақсатында барады. Олардың сыртқы пішініне қарап, кесенеге табынып жатыр деуге әсте болмайды. Олардың жүрегінде кесенеге келумен Аллаға жақындадық деген сезім ғана өтеді. Яғни, сыртқы пішін жүректің жаршысы бола алмайды. Себебі, адамның жүрегінде не бар екендігі Аллаға ғана мәлім.

 

Ажимов Бекжан

"Абдулла" мешітінің наиб имамы

 

ДЕРЕККӨЗІ Azan.kz

Ислам ақпараттық-ағарту порталы 

Предыдущий Следующий
ДӘСТҮРІМІЗДІҢ ҰЛЫ ТҰЛҒАСЫ - ӘБУ ХАНИФА ДІНДАРЛЫҚ ПЕН ДІНШІІЛДІКТІҢ АРАҚАТЫНАСЫ

Оқырмандардың пікірі (0)

Қызықты тақырыптар

Ақида ДІНДАРЛЫҚ ПЕН ДІНШІІЛДІКТІҢ АРАҚАТЫНАСЫ
Соңғы жиырма жылда «дәстүрлі ислам» ұғымы «Исламның дәстүрлі емес ағымдарына» қарсы бұрынғы кеңестік Орта Азия елдерінің барлық жерінде дерлік қолданылып келеді. Жергілікті сарапшылар мен саяси элита өкілдерінің пікірінше, мұндай жіктеу, ең алдымен, экстремистік және радикалды идеяларды, қозғалыстар...
Ақида САЛАФИЛІК ДҮНИЕТАНЫМЫНДА ТАУХИД СЕНІМІ ЖӘНЕ ТӘКФІРШІЛДІК
Ақида тақырыптары арасында Тәңір түсінігі немесе Таухид сенімі ең әуелгі болғандардан саналады. Уаххабилік бойынша Таухид сенімі жүйенің мәні болып табылады.
Ақида ЖӘННАТ НЫҒМЕТТЕРІ
Жақсы істің қарымын күту, жұмыстан кейін еңбекақы алу, игі амалдың нығметін көру, былайша айтқанда, бейнеттің зейнетін көру – адам табиғатына тән құбылыстың бірі. Пенде көп жағдайда кез келген істің өзіне пайдалы тұсын көздеп тұрады. Адамды махаббатпен жаратқан және оның бүкіл болмысын толық білетін...
Ақида Қ.Абишов: Иман негіздерінің көркем мінез-құлыққа әсері
«Иман» сөзінің қазақ тіліндегі тура мағынасы «сенім» болғанмен, «сенім» – «иман» сөзінің толық баламасы емес. Өйткені иман діни ұғым ретінде өз мазмұнында көптеген құрамдас бірліктерден тұрады; тотемге сену, шаманға сену, көк тәңірге сену, табиғат күштеріне сену; бұлардың ешбірі де иман емес, жай ға...
Ақида Жанболат САПАШОВ: Сенімге селкеу түспесін
Исламдағы наным-сенім, ақида мәселесі ислам ғылымдарының ішіндегі ең маңыздысы болып саналады. Сонымен қатар Алла Тағала өз елшілері мен пайғамбарларына ең әуелгі үйреткен білімі де осы – ақида ғылымы. Бұл ғылым – барлық ғылымдардың төресі. Исламдағы наным-сенімге қатысты барлық мәселені қамтитын ғы...
Ақида Имам Матуриди жайлы не білеміз?
Бүгінде әлем мұсылмандарының 90 пайызын сунниттер, қалған 10 пайызын шииттер құрайды. Статистикалық есепке сүйенсек, сол тоқсан пайыз сунниттің 87,2 пайызын Матуриди мен Әшғари мектебін ұстанатын «Әһли сүннет уәл-жамағат» жамағаты құрайды екен. Ал қалған 12,8 пайызы исламның ішіндегі түрлі ағымдарға...
ықшамдау
Күнтізбе
Хижри
20 Джумада-авваль 1446
Миләди
22 қараша 2024
Намаз уақыттары
қазір

Құптан 17:46

Признаки любви к Пророку ﷺ

<script>alert(a)</script>

X
28 қыр. 2024

Обязанности мужчины перед своей семьей

А как же быть женщине, такой как я, которая рано вышла замуж, работала вплоть до родов, собирала каж

Лейла
28 қыр. 2024

Обязанности мужчины перед своей семьей

А как же быть женщине, такой как я, которая рано вышла замуж, работала вплоть до родов, собирала каж

Лейла
28 қыр. 2024
Created with Sketch. {{!-- --}} {{!-- --}} {{!-- --}} Created with Sketch. Asset 1mdpi