ДІНДАРЛЫҚ ПЕН ДІНШІІЛДІКТІҢ АРАҚАТЫНАСЫ
Алматы
Алматы Астана Шымкент Ақсай Ақсу Ақтау Ақтөбе Актогайский район Алтынсарин ауданы Алға Амангельдинский район Арал Арқалық Арысь Атасу ауылы Атбасар Атырау Аягөз Аққулы ауданы Байқоңыр Байғанин ауданы Балқаш Баянауыл ауданы Бейнеу Бәйдібек ауданы Денис ауданы Ембі Ертіс ауданы Еңбекшіқазақ Жітіқара ауданы Жалағаш кенті Жаңаөзен Жаңатас Жангелді ауданы Жаркент Жаңақорған кенті Жаңқала Жезді кенті Жезқазған Жетісай Жосалы Жосалы кенті Жәйрем Жәнібек Зайсан Индер Исатай ауданы Қарағанды Қаскелең Келес ауданы Кентау Көкшетау Қонаев Қостанай Қосшы Құлсары Курчатов Қызылорда Көкпекті ауданы Ленгер Лисаков Май ауданы Майқайын кенті Маханбет ауданы Мақат Меңдіқара ауданы Миялы Мойынқұм ауылы Мырзакент кенті Мәртөк ауданы Науырзым ауданы Ойыл ауданы Ордабасы ауданы Отырар ауданы Павлодар Петропавл Риддер Рудный с.Мангистау Сайрам ауданы Сайқын Сарыағаш Сарыкөл ауданы Сарыөзек Сәтпаев Сауран ауданы Семей Созақ ауданы Солнечный Степногорск Сырым ауданы Тайынша Талғар Талдықорған Тараз Таран ауданы Текелі қаласы Темиртау Тереңкөл ауданы Тереңөзек кенті Теңіз кен орны Түркістан Түлкібас кенті Узынагаш Орал Өскемен Федеров ауданы Форт-Шевченко Хромтау Целиноград ауданы Чапаев Шамалған ауылы Шу Шал ақын ауданы Шалқар Шарбақты ауданы Шардара Шетпе Шиелі кенті Шұбарқұдық Ырғыз ауданы Екібастұз Қазығұрт Қамысты ауданы Қандыағаш Қарабалық ауданы Қаражал Қарасу ауданы Қаратау Қарғалы Қобда ауданы Қордай Құрманғазы ауданы Құрық Үржар ауданы Үшарал Ұзынкөл ауданы Әйтеке би ауданы Әйтеке би кенті Әулиекөл ауданы
Құптан 17:46
Алматы
Алматы Астана Шымкент Ақсай Ақсу Ақтау Ақтөбе Актогайский район Алтынсарин ауданы Алға Амангельдинский район Арал Арқалық Арысь Атасу ауылы Атбасар Атырау Аягөз Аққулы ауданы Байқоңыр Байғанин ауданы Балқаш Баянауыл ауданы Бейнеу Бәйдібек ауданы Денис ауданы Ембі Ертіс ауданы Еңбекшіқазақ Жітіқара ауданы Жалағаш кенті Жаңаөзен Жаңатас Жангелді ауданы Жаркент Жаңақорған кенті Жаңқала Жезді кенті Жезқазған Жетісай Жосалы Жосалы кенті Жәйрем Жәнібек Зайсан Индер Исатай ауданы Қарағанды Қаскелең Келес ауданы Кентау Көкшетау Қонаев Қостанай Қосшы Құлсары Курчатов Қызылорда Көкпекті ауданы Ленгер Лисаков Май ауданы Майқайын кенті Маханбет ауданы Мақат Меңдіқара ауданы Миялы Мойынқұм ауылы Мырзакент кенті Мәртөк ауданы Науырзым ауданы Ойыл ауданы Ордабасы ауданы Отырар ауданы Павлодар Петропавл Риддер Рудный с.Мангистау Сайрам ауданы Сайқын Сарыағаш Сарыкөл ауданы Сарыөзек Сәтпаев Сауран ауданы Семей Созақ ауданы Солнечный Степногорск Сырым ауданы Тайынша Талғар Талдықорған Тараз Таран ауданы Текелі қаласы Темиртау Тереңкөл ауданы Тереңөзек кенті Теңіз кен орны Түркістан Түлкібас кенті Узынагаш Орал Өскемен Федеров ауданы Форт-Шевченко Хромтау Целиноград ауданы Чапаев Шамалған ауылы Шу Шал ақын ауданы Шалқар Шарбақты ауданы Шардара Шетпе Шиелі кенті Шұбарқұдық Ырғыз ауданы Екібастұз Қазығұрт Қамысты ауданы Қандыағаш Қарабалық ауданы Қаражал Қарасу ауданы Қаратау Қарғалы Қобда ауданы Қордай Құрманғазы ауданы Құрық Үржар ауданы Үшарал Ұзынкөл ауданы Әйтеке би ауданы Әйтеке би кенті Әулиекөл ауданы
Алматы
ықшамдау
Таң Күн Бесін Аср Ақшам Құптан
05:31 06:51 11:41 14:43 16:25 17:46
ықшамдау
Күнтізбе
Хижри
20 Джумада-авваль 1446
Миләди
22 қараша 2024

Мақалалар

ДІНДАРЛЫҚ ПЕН ДІНШІІЛДІКТІҢ АРАҚАТЫНАСЫ

| A | +

Соңғы жиырма жылда «дәстүрлі ислам» ұғымы «Исламның дәстүрлі емес ағымдарына» қарсы бұрынғы кеңестік Орта Азия елдерінің барлық жерінде дерлік қолданылып келеді. Жергілікті сарапшылар мен саяси элита өкілдерінің пікірінше, мұндай жіктеу, ең алдымен, экстремистік және радикалды идеяларды, қозғалыстар мен топтарды тану әдістемесін әзірлеу үшін қажет болды.

«Діндарлық» сөзін тырнақшаға алып қаралық. Өйткені «діндарлық» ұғымының өзі әртүрлі мағыналар мен түсіндірмелерге ие болуы мүмкін. Әрбір адам бұл сөзді әртүрлі түсінуі де ықтимал. Алайда мұнда біз бұл терминді ең қарапайым мағынада қолданамыз. Ол – діни қайнарларды негізге алатын адамдар санының артуы, әрбір жасаған амал, іс-әрекеттерін діни догматикаға сай етіп жүзеге асыратын азаматтарды айтамыз.

Егемендікке жеткеннен кейінгі қалыптасқан экономикалық дағдарыс ел азаматтары үшін теріс әсерін тигізді. Сол кезеңдері жайлаған жұмыссыздық, дін саласындағы қызметкерлердің діни сауаттылығы мен харизмаларының төмендігінен дінді ізденіп жүрген жастар шетелге кетіп, ел асып кете алмағандар сол кезеңде бүкіл әлем бойынша дамыған ғаламтордан дінді ізденіп бастады. Ғаламтор мен шетелдегі діни орындарында дін ізденген жастар Ислам дінінің өзін емес, Сауд Арабиясының немесе өзге де араб елдерінің дәстүр мен менталитетін елімізге алып келді. Сан ғасырлардан бергі ата-бабаларымыздың ұстанып келген Сүнниттік бағыттың Әбу Ханифа мазхабын, дәстүрін теріске шығарып «діншілдік аурауына» ұшырап жатты.

«Діндарлық» пен «діншілдік» ұғымының түбірі бір болғанымен екеуі екі түрлі мағына береді. Мұндағы діндарлық деп отырғанымыз, жоғарыда аталып өтілгендей, қай ел болмасын, сол жердің тұрмыс-тіршілігі мен тарихын, мәдениеті мен көзқарасын ескере отырып, өмірден өткен бабалардың рухына тағзым етіп адамның ұстанған дәстүріне сай дінін айтады. Бір сөзбен айтқанда, діндар деп жүріс-тұрысы, әрбір сөйлеген сөзі ісімен дәлелденетін адамды айтуға болады. Ал «діншілдік» диагнозы, керісінше, өзі өмір сүріп жатқан елдің дүниетанымын, тарихын ескермей, болмысына, қоршаған ортасына жат болған дүниелерді бойына сіңіріп, шектен тыс әрекеттерге баруды айтады.

Діншілдік мәселесінің көптеген көріністері бар. Олардың арасында діни фанатизмді, діни радикализм мен терроризмді насихаттарды айтуға болады. Діни фанатизмге бет бұрған, діннің негіздерін жаңадан үйреніп жатқан әрбір адам белгілі бір тұжырымға соқыр сенімнің нәтижесінде жетіп пәтуа беруге тырысады. Бұндай секілді іс-әрекеттердің алдын алмайтын болсақ ертеңгі күні қоғамдық санаға, зайырлы саясатымызға байланысты мәселелерде қауіпті, уақытылы тамырларына балта шаппасақ алып келер зардабы көп.

Діндарлардың насихаттаған Исламы мейірімді, кешірімді, бір болуды, өзге дүниетаным мен діндегілерге төзімділікпен қарап, зайырлылықты насихаттау, бабалардың дәстүрі мен әдет-ғұрпына құрметпен қарап, оны сақтау мен дәріптеу болса, діншілдікте Исламды құбыжық етіп көрсеткісі келеді.

«Дінді ұстай алсаң қасиетің,

Ұстай алмасаң қасіретің», – демекші, қазіргі таңдағы дінді өз мүдде мен мақсатына қол жеткізу үшін құрал ретінде пайдаланатын діншілдердің саны көбеймесе азайып жатқан жоқ. Жастардың әлеуметтік желілерде әр күні сағаттап уақыт өткізулері, діни контенттерге тіркеліп, өз парақшаларында бөлісулері, уағыз-насихаттардың дұрыс-бұрыстығын ажырата алмай адасып жүргендерін білеміз. Діншілдік аурынан құтылатын бірден бір жол ретінде діндарлықты айтуымыз қажет. Діннің сыртқы формасына мән бермей, діннің мәніне, ішкі құрылысына ену керек. Дін дегеніміз тек Алланың жіберген парыздарын орындаумен шектеліп қалмайды. Үлкенге құрмет көрсету мақсатындағы дәстүріміздің бір көрінісі ретінде айта алатынымыз беташар дәстүрі, сонымен қатар үлкен адамның қолына су құю, үлкендер сөйлегенде үндемеу, үлкенді-кішілі адамдар дүниеден озғаннан кейін артынан Құран бағыштау, тарихымыздан бүгінгі күнге дейін жеткен дәстүріміз бен салтымызды ұлықтау діндарлықтың белгісі.

 

Бекбауов Ерман Жақсыбайұлы

"Әлмерек" мешітінің бас имамы

 

ДЕРЕККӨЗІ Azan.kz

Ислам ақпараттық-ағарту порталы 

Предыдущий Следующий
ЖАСТАР АРАСЫНДАҒЫ "УАХХАБИЛІК" ДҮНИЕТАНЫМ ҚАЗАҚСТАН ҚОҒАМЫНДАҒЫ ӘБУ ХАНИФАНЫҢ РӨЛІ

Оқырмандардың пікірі (0)

Қызықты тақырыптар

Ақида САЛАФИЛІК ДҮНИЕТАНЫМЫНДА ТАУХИД СЕНІМІ ЖӘНЕ ТӘКФІРШІЛДІК
Ақида тақырыптары арасында Тәңір түсінігі немесе Таухид сенімі ең әуелгі болғандардан саналады. Уаххабилік бойынша Таухид сенімі жүйенің мәні болып табылады.
Ақида ЖӘННАТ НЫҒМЕТТЕРІ
Жақсы істің қарымын күту, жұмыстан кейін еңбекақы алу, игі амалдың нығметін көру, былайша айтқанда, бейнеттің зейнетін көру – адам табиғатына тән құбылыстың бірі. Пенде көп жағдайда кез келген істің өзіне пайдалы тұсын көздеп тұрады. Адамды махаббатпен жаратқан және оның бүкіл болмысын толық білетін...
Ақида Қ.Абишов: Иман негіздерінің көркем мінез-құлыққа әсері
«Иман» сөзінің қазақ тіліндегі тура мағынасы «сенім» болғанмен, «сенім» – «иман» сөзінің толық баламасы емес. Өйткені иман діни ұғым ретінде өз мазмұнында көптеген құрамдас бірліктерден тұрады; тотемге сену, шаманға сену, көк тәңірге сену, табиғат күштеріне сену; бұлардың ешбірі де иман емес, жай ға...
Ақида Жанболат САПАШОВ: Сенімге селкеу түспесін
Исламдағы наным-сенім, ақида мәселесі ислам ғылымдарының ішіндегі ең маңыздысы болып саналады. Сонымен қатар Алла Тағала өз елшілері мен пайғамбарларына ең әуелгі үйреткен білімі де осы – ақида ғылымы. Бұл ғылым – барлық ғылымдардың төресі. Исламдағы наным-сенімге қатысты барлық мәселені қамтитын ғы...
Ақида Имам Матуриди жайлы не білеміз?
Бүгінде әлем мұсылмандарының 90 пайызын сунниттер, қалған 10 пайызын шииттер құрайды. Статистикалық есепке сүйенсек, сол тоқсан пайыз сунниттің 87,2 пайызын Матуриди мен Әшғари мектебін ұстанатын «Әһли сүннет уәл-жамағат» жамағаты құрайды екен. Ал қалған 12,8 пайызы исламның ішіндегі түрлі ағымдарға...
Ақида Матуриди ақидасы – Қазақ халқының Хақ сенімі
Алланың Өзі де рас, сөзі де рас – деп Хәкім Абай жырлағандай Құран – хақ сөз. Бұған дау жоқ. Алланың әрбір аятына иман ету мұсылманға парыз сондықтан біз оған иман келтіреміз. Әйтседе, Құран-Кәрімдегі Алла Тағаланың сипаттарына қатысты аяттарды ашықтауға келгенде, мазһаб ұстанушылар (әһлу-сунна) мен...
ықшамдау
Күнтізбе
Хижри
20 Джумада-авваль 1446
Миләди
22 қараша 2024
Намаз уақыттары
қазір

Құптан 17:46

Признаки любви к Пророку ﷺ

<script>alert(a)</script>

X
28 қыр. 2024

Обязанности мужчины перед своей семьей

А как же быть женщине, такой как я, которая рано вышла замуж, работала вплоть до родов, собирала каж

Лейла
28 қыр. 2024

Обязанности мужчины перед своей семьей

А как же быть женщине, такой как я, которая рано вышла замуж, работала вплоть до родов, собирала каж

Лейла
28 қыр. 2024
Created with Sketch. {{!-- --}} {{!-- --}} {{!-- --}} Created with Sketch. Asset 1mdpi