ДЕСТРУКТИВТІ ДІНИ АҒЫМДАРДЫҢ ЖАСТАРҒА ЫҚПАЛЫ
Қашанда ел болашағы жастар болып есептелгеннен кейін қоғамда жастардың алар орны өте ерекше. Бізде қазақта «Ел боламын десең, бесігіңді түзе» - деген ұлағатты сөзді алға тарта отырып, әрбір ата-ана өзінің өсіріп отырған ұл қызына дұрыс тәрбие беріп, олардың дұрыс бағытта білім алып жатқандығын, дұрыс діни наным сенімде екендігін, және айналасындағы араласатын адамдарының дұрыс бағыттағы адам екендігін, дұрыс идеологиядағы адам екендігін мән беруі тиіс.
Өйткені ертеңгі келешек солардың қолында болғандықтан, жастардың дұрыс наным сенімде болуы өте маңызды. Қазіргі уақытта елімізде деструктивті діни жат ағымның идеологиясына еріп, солардың жетегінде кетіп, еліміздегі дәстүрлі діни ұстанымды қолдамай, елімізде Әбу Ханифа мазһабымен намаз оқитындарды «Адасқандар, бидғатшылдар» деп айыптап, тіпті кейбіреуі шетел асып, кәпірлерге қарсы соғысамыз деген теріс ұғыммен жат ағымның саяси идеологиясының құрбанына ұшырап жатқан жастарды да кездестіруге болады.
Енді сол деструктивті діни ағымның өздерінің теріс идеологиясымен жастарымызды неліктен өз құрықттарына тез іліндіруде, не болмаса жастарымызға адасқан жат ағым қалай ықпал етуде? Бұл сауалға ғалымдарымыздың көзқарасы бойынша талдау жасасақ, адам баласының адасуы екі жолмен болады дейді: бірі адам баласы шәһәуатқа (нәпсі қалауына) берілуімен болса, екіншісі шубуһәтқа (күмәнді нәрселер) түсу арқылы болады дейді. Ал жастарымыздың жат ағымға ілесіп адасуын шубуһәтқа беріліп адасуда дейді. Бұлай болуының бірден бір себебі жастарымыздың білімсіздігі болып тұр және сол білімсіздіктің кесірІнен түрлі күмәнды пікірлерге бой алдыруда. Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) бір хадисте:
«Күмәнді болған нәрселерден бойыңды аулақ салып, күмәнсіз болғанын (ақиқатты) таңдағын. Расында шыншылдық (ақиқат) жан тыныштығына бөлейді. Ал жалған (күдік) көңілге күмән ұялатады» - деген.
Ислам дінін қай жағынан алып қарасақ та білімге негізделген. Сондықтан Құран, хадисті терең түсіну үшін, міндетті түрде ғалымдардың ашықтап, талдаған түсіндірмелеріне қарауымыз керек. Әйтпесе, адам Құран мен хадисті өз бетінше түсініп, түрлі қателіктерге бой алдыруы мүмкін. Алла Тағала ғалымдар жайында Құранда «Фатыр» сүресінің 28 аятында былай дейді: «Шынтуайтында, Алладан құлдарының арасынан тек ғұламалар ғана шын именеді».
Бұл жерде Алла Тағаланың «ғұламалар ғана шын именеді» дегені, ғұламалар ғана Құран хадисті тереңінен түсініп, ол жердегі тыйымдар мен бұйрықтарды бұлжытпай орындап, оны қарапайым халыққа түсіндіріп береді дегені. Бұл ғалымдарды исламда «Әһлу сунна ғалымдары» деп атайды.
Ал енді деструктивті діни ағымдарда жүргендер осы «Әһлу сунна ғалымдарының» нұсқаған жолымен жүрместен, өз беттерінше Құран мен хадисті түсініп, Құрандағы муташабиһ (түрлі мағына беретін) аяттарды өз түсініктеріне сай мағына беріп адасуда. Алла Тағала бұл жөнінде Құранда «Әл-ғимран» сүресінің 7 аятында былай дейді:
«Ол саған осынау Кітапты түсірді. Ондағы аяттардың бір бөлігі мағынасы анық әрі нақты болған мухкам аяттар, міне, солар Кітаптың негізін құрайды. Ал енді бір бөлігі болса, бір аяттың өзі бірнеше мән-мағынаға саятын мағынасы астарлы муташабиһ аяттар. Жүрегінде (тура жолдан) ауытқуы болғандар қайткенде бүлік шығарып, ел-жұртты тура жолдан тайдыру үшін әрі ол аяттарды (өз мүдделері мен қалауларына қарай) тәпсірлеу үшін (мухкам аяттарды былай қалдырып,) астарлы мағыналы муташабиһ аяттарды қазбалайды. Шынтуайтында, оның (муташабиһ аяттардың) шын тәпсірін (ақиқаты мен мән-мағынасын) бір Алладан басқа ешкім білмейді және ілімде тереңдегендер: «Біз оған (яғни Құранға) толық иман келтірдік. (Ондағы мухкам, муташабиһ аяттардың) барлығы Раббымыздың дәргейінен келді», - деп айтады. Ендеше, нағыз ақыл иелері ғана терең әрі жан-жақты ойланып, ғибрат әрі сабақ алады».
Міне жоғарыда айтылған аятта ақыл иелері деген олар әһлу сунна ғалымдары деуге болады. Сондықтан әһлу сунна ғалымдарының Құран мен хадиске берген түсіндірмелерін дұрыс ұстанатын болсақ, ақиқат жолында болады екенбіз.
Нұриев Ерікәлі
Д.Қонаев мешітінің наиб имамы