ПАЙҒАМБАРҒА ҚАТЫСТЫ 9 ӘДЕП
Алматы
Алматы Астана Шымкент Ақсай Ақсу Ақтау Ақтөбе Актогайский район Алтынсарин ауданы Алға Амангельдинский район Арал Арқалық Арысь Атасу ауылы Атбасар Атырау Аягөз Аққулы ауданы Байқоңыр Байғанин ауданы Балқаш Баянауыл ауданы Бейнеу Бәйдібек ауданы Денис ауданы Ембі Ертіс ауданы Еңбекшіқазақ Жітіқара ауданы Жалағаш кенті Жаңаөзен Жаңатас Жангелді ауданы Жаркент Жаңақорған кенті Жаңқала Жезді кенті Жезқазған Жетісай Жосалы Жосалы кенті Жәйрем Жәнібек Зайсан Индер Исатай ауданы Қарағанды Қаскелең Келес ауданы Кентау Көкшетау Қонаев Қостанай Қосшы Құлсары Курчатов Қызылорда Көкпекті ауданы Ленгер Лисаков Май ауданы Майқайын кенті Маханбет ауданы Мақат Меңдіқара ауданы Миялы Мойынқұм ауылы Мырзакент кенті Мәртөк ауданы Науырзым ауданы Ойыл ауданы Ордабасы ауданы Отырар ауданы Павлодар Петропавл Риддер Рудный с.Мангистау Сайрам ауданы Сайқын Сарыағаш Сарыкөл ауданы Сарыөзек Сәтпаев Сауран ауданы Семей Созақ ауданы Солнечный Степногорск Сырым ауданы Тайынша Талғар Талдықорған Тараз Таран ауданы Текелі қаласы Темиртау Тереңкөл ауданы Тереңөзек кенті Теңіз кен орны Түркістан Түлкібас кенті Узынагаш Орал Өскемен Федеров ауданы Форт-Шевченко Хромтау Целиноград ауданы Чапаев Шамалған ауылы Шу Шал ақын ауданы Шалқар Шарбақты ауданы Шардара Шетпе Шиелі кенті Шұбарқұдық Ырғыз ауданы Екібастұз Қазығұрт Қамысты ауданы Қандыағаш Қарабалық ауданы Қаражал Қарасу ауданы Қаратау Қарғалы Қобда ауданы Қордай Құрманғазы ауданы Құрық Үржар ауданы Үшарал Ұзынкөл ауданы Әйтеке би ауданы Әйтеке би кенті Әулиекөл ауданы
Аср 16:25
Алматы
Алматы Астана Шымкент Ақсай Ақсу Ақтау Ақтөбе Актогайский район Алтынсарин ауданы Алға Амангельдинский район Арал Арқалық Арысь Атасу ауылы Атбасар Атырау Аягөз Аққулы ауданы Байқоңыр Байғанин ауданы Балқаш Баянауыл ауданы Бейнеу Бәйдібек ауданы Денис ауданы Ембі Ертіс ауданы Еңбекшіқазақ Жітіқара ауданы Жалағаш кенті Жаңаөзен Жаңатас Жангелді ауданы Жаркент Жаңақорған кенті Жаңқала Жезді кенті Жезқазған Жетісай Жосалы Жосалы кенті Жәйрем Жәнібек Зайсан Индер Исатай ауданы Қарағанды Қаскелең Келес ауданы Кентау Көкшетау Қонаев Қостанай Қосшы Құлсары Курчатов Қызылорда Көкпекті ауданы Ленгер Лисаков Май ауданы Майқайын кенті Маханбет ауданы Мақат Меңдіқара ауданы Миялы Мойынқұм ауылы Мырзакент кенті Мәртөк ауданы Науырзым ауданы Ойыл ауданы Ордабасы ауданы Отырар ауданы Павлодар Петропавл Риддер Рудный с.Мангистау Сайрам ауданы Сайқын Сарыағаш Сарыкөл ауданы Сарыөзек Сәтпаев Сауран ауданы Семей Созақ ауданы Солнечный Степногорск Сырым ауданы Тайынша Талғар Талдықорған Тараз Таран ауданы Текелі қаласы Темиртау Тереңкөл ауданы Тереңөзек кенті Теңіз кен орны Түркістан Түлкібас кенті Узынагаш Орал Өскемен Федеров ауданы Форт-Шевченко Хромтау Целиноград ауданы Чапаев Шамалған ауылы Шу Шал ақын ауданы Шалқар Шарбақты ауданы Шардара Шетпе Шиелі кенті Шұбарқұдық Ырғыз ауданы Екібастұз Қазығұрт Қамысты ауданы Қандыағаш Қарабалық ауданы Қаражал Қарасу ауданы Қаратау Қарғалы Қобда ауданы Қордай Құрманғазы ауданы Құрық Үржар ауданы Үшарал Ұзынкөл ауданы Әйтеке би ауданы Әйтеке би кенті Әулиекөл ауданы
Алматы
ықшамдау
Таң Күн Бесін Аср Ақшам Құптан
04:21 05:38 12:00 16:25 18:17 19:34
ықшамдау
Күнтізбе
Хижри
18 Рамазан 1445
Миләди
28 наурыз 2024

Мақалалар

ПАЙҒАМБАРҒА ҚАТЫСТЫ 9 ӘДЕП

| A | +

Алла елшісінің (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) көзі тірісінде-ақ Жаратушы Жаппар иеміз Құран аяттары арқылы сахабаларға оған деген әдептерді үйреткен. «Хұжырат» сүресінің алғашқы аяттарында Алла Тағала: «Әй, мүміндер! Дауыстарыңды Пайғамбардың дауысының үстіне көтермеңдер. Өзара бір-біріңе дауыстағандай Пайғамбарға дабырлап сөйлеспеңдер. Амалдарың жойылып, оны сезбей де қаласыңдар. Шынында Пайғамбардың жанында дауысын бәсеңдеткендер, міне солар, Алла жүрегін тақуалық үшін сынағандар. Оларға жарылқау әрі зор сыйлық бар», – деп айтқан (Хұжырат сүресі, 2-3-аяттар).

Осы аят нәзіл болғанда дауысы жаратылысынан қатты шығатын Сәбит ибн Қайс (р.а) атты сахаба оны өзіне қатысты түсті екен деп ойлап, ел көзіне көрінбей, үйінде күні-түні жылап, бас көтермей жатып алады. Алла елшісі(оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын)Сәбитті бірнеше күн көрмегендіктен, қайда екенін сұрастырады. Сахабалар ол кісінің жағдайын айтқанда, Сәбитті шақырады. Сәбит келгенде Алла елшісі (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Сені не нәрсе жылатты?» – деп сұрайды. Ол: «Мен дауысым қатты болғандықтан: «Амалдарың жойылып, оны сезбей де қаласыңдар»,– деген аят маған қатысты түсті ме деп қорқамын», – деп жауап қатады. Сонда Алла елшісі оған: «Сен мақтауға лайықты өмір сүріп, шейіт дәрежесінде дүниеден өтіп әрі жәннатқа кіргізілсең, риза боласыңба?» – деп айтып, риза ол үшін дұға тілеген екен. Осылайша Пайғамбарға деген құрметінің арқасында Сәбит ибн Қайс көзі тірісінде жәннатпен сүйіншіленді. Қазіргі уақытта да әрбір мүмін ардақты Пайғамбарымызға (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) қатысты төмендегідей әдептерді білгені жөн.

Біріншісі, Алла елшісі жеткізген хабарларға сену. Мұсылман адам Алла елшісі (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) әкелген барлық хабарға күмәнсіз сенуі қажет. Өйткені Алла Тағала қасиетті Құранда: «Шүбәсіз бұл сендердің сөйлегендерің сияқты рас», – деген («Зәрият» сүресі, 23-аят). Адам өз сөйлегеніне күмән келтірмейді, сол сияқты Пайғамбардың айтқанына да күмән келтірмеу керек. Өйткені Алла елшісі – Раббысының көкейіне салғанын жеткізуші. Қасиетті Құранда бұл жайлы:«Ол өз ойынан сөйлемейді. Сөйлегені көкейіне салынған уахи ғана», – делінген («Нажм» сүресі, 3-4-аяттар).

Исра және Миғраж оқиғасын Пайғамбар (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) құрайыштықтарға хабар еткенінде, оған сенгені де, күмәнданғаны да болды. Кейбірі жоққа шығарды. Алайда Әбу Бәкрге бұл оқиға баяндалған кезде ол күмәнсіз сеніммен: «Алла елшісі шын айтты», – дейді. Сол себепті ол «Әбу Бәкр әс-Сиддиқ», яғни «Шыншыл Әбу Бәкр» атанды.

Екіншісі, Пайғамбардың бұйрығына бағыну. Алла елшісіне (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) бағыну жайлы Алла Тағала: «Аллаға, Пайғамбарына бағын де. Егер бағынудан бет бұрсаңдар, шын мәнінде Пайғамбар өзіне жүктелгенге, сендер өздеріңе жүктелгенге міндеттісіңдер. Ал егер Пайғамбарға бойұсынсаңдар, тура жол табасыңдар. Сондай-ақ Пайғамбарға ашық түрде жалғастыру ғана міндет», – деп айтқан («Нұр» сүресі, 54-аят).

Ардақты Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) хадисінде: «Менің үмметімнің бас тартқанынан өзгесінің бәрі жәннатқа кіреді», – дейді. Сол кезде сахабалары: «Иә, Алла елшісі, сонда кім бас тартады?» – деп сұрады. Сонда Алла елшісі: «Кімде-кім маған бойұсынса, ол жәннатқа кіреді, кім маған қарсы шықса, онда бас тартқаны», – дейді (Бұхари, Мүслім).

Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) бір күні уағыз айтып тұрып«Сендерге қажылық парыз етілді, ендеше қажылық қылыңдар», – деді. Сонда бір адам: «Уа, Алланың елшісі! Қажылықты әрбір жылы атқаруымыз қажет пе?» – деп сұрады. Пайғамбарымыз үндемеді. Әлгі кісі сұрағын үш мәрте қайталап сұрады. Сонда Алла елшісі: «Егер мен «иә» дейтін болсам, сендердің жыл сайын қажылық қылуларың міндетті болып, оған шамаларың келмейтін еді», – деді.Осыдан кейін:«Мен қозғамаған мәселені сұрамаңдар. Сендерге дейінгі өмір сүргендер пайғамбарына көптеген сұрақтар қойып мен оның айтқанына қарсы шыққаны үшін опат болған. Сондықтан мен тыйым салған нәрселерден аулақ болып, бұйырғанымды шамаларың жеткенше орындаңдар», – деп айтқан (Бұхари).Алла елшісінің осы сөзінен кейін сахабалар Пайғамбарға артық сұрақ қойып мазаламайтын болған. Әнас ибн Мәлик (р.а) бір сөзінде: «Алла елшісіне басқа жақтан біреулер келсе, солардың сұрақ қойғанын тосып, жауабын естуге тырысатын едік», – дейді.

Үшіншісі, Алла елшісін жақсы көру. Мұсылманның махаббаты ең алдымен оны жоқтан бар еткен Алла Тағалаға, одан кейін адамзатқа Жаратушысын танытқан Пайғамбарға (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) арналуы тиіс. Алла Тағала қасиетті Құранда: «Пайғамбар мүміндерге өзінен артық», – деген («Ахзаб» сүресі, 6-аят). Алла елшісін жақсы көру – иманның кемелдігінің көрінісі. Алла елшісінің (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) өзі де:«Кім де кім мені әкесінен,баласынан және бүкіл адамнан артық жақсы көрмейінше, кәміл иман еткен болып саналмайды»– деген (Бұхари). Сахабалар қатты шөлдегенде мұздай суды қандай қаласа, Алла елшісін одан да артық жақсы көретінін айтқан.

Төртіншісі, Алла елшісін үлгі тұту. Әрбір «мен – мұсылманмын» деген адам өмірінде, мінез-құлқында, барша діни әрі дүниелік істерінде Алла елшісін (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) үлгі ете білуі қажет. Алла Тағала Құранда: «Расында сендер үшін, Алланы да ақырет күнін де үміт еткендер және Алланы көп еске алған кісілер үшін Алла елшісінде көркем өнегелер бар», – деген («Ахзаб» сүресі, 21-аят).

Адамарға кәміл үлгі болуы үшін Алла Тағала Пайғамбарды (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) олардың арасынан шығарған. Егер Пайғамбар періштеден болса, адамдарға толық үлгі болмайтын еді. Өйткені періштелерде ішіп-жеу, ұйықтау, үйлену сынды сипаттар жоқ. Сол себепті де Алла Тағала қасиетті Құранда: «Ол сондай Алла, сауатсыздардың ішіне өздерінен оларға Алланың аяттарын оқып, оларды тазартатын, сондай-ақ оларға Кітап пен даналықты үйрететін бір Пайғамбар жіберді. Негізінде олар бұрын ашық адасуда еді», – деген («Жұма» сүресі, 2-аят). Осылайша адамдар ішінен таңдалып, жіберілуі арқылы Пайғамбарымыз басшылықта, отбасылық өмірде, бала тәрбиелеуде, адамдармен көркем қарым-қатынаста, басқа да істерде біз үшін толық үлгі болғанын байқаймыз.

Бесіншісі, салауат айту. Алла Тағала қасиетті Құранда бізге Пайғамбарға (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) салауат айтуды бұйырып: «Расында Алла Пайғамбарға рахмет етеді. Және періштелер салауат айтады. Әй, мүміндер! Оған салауат және ықыласпен сәлем келтіріңдер», – деп айтқан («Ахзаб» сүресі, 56-аят).

«Салауат» дұға мағынасында қолданылады. Ғалымдар Алла Тағаланың  салауаты – Оның рахметі мен ризалығы, періштерлердің салауаты – дұға мен кешірім тілеу, ал адамдардың салауаты дұға екенін айтқан. Жоғарыдағы аятта Алла Тағала барлық пайғамбарға емес, тек Мұхаммед (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) пайғамбарға салауат айтуды бұйыруы – оған деген ерекше шарапаты. Сондықтан Пайғамбарымыздың (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) есімін айтқанда не естігенде салауат айту қажет.

Алтыншысы, сүннетін тірілту. Сүннет– Алла елшісінен жеткен барлық сөз, іс-әрекет және құптау. Пайғамбар (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) сүннеті – Құраннан кейінгі шариғаттың екінші қайнар көзі. Құранның ең басты тәпсірі де – Пайғамбар сүннеті. Сол үшін Алла Тағала Құранның көптеген аятында сүннетке еруді бұйырған. Сондай аяттардың бірінде Алла Тағала:«Сендерге Пайғамбар не берсе алыңдар да, неден тыйса, содан тыйылыңдар», – дейді («Ахзаб» сүресі, 56-аят).

Пайғамбарымыздың (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) айтқан сөздері, істеген амалдары, ахлағы (мінезі), әдебі, тазалығы, отбасындағы қарым-қатынасының барлығы – сүннет. Осы істерге толығымен амал етуге тырысқан адам ғана сүннеттің қадір-қасиетіне жетіп, Алла Тағаланың сүйіспеншілігіне бөленеді. Себебі Құранда: «Оларға айт: Егер Алланы сүйсеңдер, онда Маған ілесіңдер. Алла сендерді жақсы көріп, күнәларыңды кешіреді. Өйткені Алла аса кешірімді, ерекше мейірімді», – деп айтылған («Әли Ғымран» сүресі,31-аят).

Жетіншісі, өмірімен танысу. Пайғамбар (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) сирасын (өмір жолы) білудің мұсылман үшін мәні мен маңызы зор. Сираны оқыған адам Пайғамбарды танып, мынадай көптеген пайдалар алады:

  • Біріншіден Алла елшісінің (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) тегі, қадір-қасиеті, құлшылығы, мінез-құлқы сияқты мағлұматтармен танысады. Бұл мағлұматтар мұсылманның Пайғамбарға деген сүйіспеншілігін арттырып, дінінде бекем болуына себепші болады;
  • Алла елшісінің өмірінде болған түрлі жәйттарға байланысты түсірілген шариғи үкімдерді үйренеді;
  • Қасиетті Құран Алла елшісінің жиырма үш жыл пайғамбарлық өмірінде бөлек-бөлек түсірілгендіктен, сира кітаптары Құран және оның тәпсірімен тығыз байланысты. Демек Алла елшісінің өмірі жайлы кітаптарды оқу арқылы адам Құранның көптеген аяты мен оның тәпсірінен хабардар болады;
  • Уағыз-насихат әдістерін үйренеді. «Мұсылман болу әсте-әсте» дегендей, Пайғамбарымыз дінді адамдарға оған жіберілген иләһи жүйемен біртіндеп үйреткен. Себебі шариғи үкімдердің бәрі бірден нәзіл болса адамдар оны көтере алмайтын еді. Пайғамбарлықтың алғашқы кезеңінде сенім мәселелеріне қатысты аяттар нәзіл болып, үкімдердің кейін түсуі осыдан.

Сегізіншісі, сахабаларын құрметтеу. Ислам ғалымдарының айтуынша, сахаба – Пайғамбарды (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) ең азы бір мәрте көрген, өмірінің соңына дейін мұсылман болып дүниеден өткен адам. Сахаба әйел, еркек, қарт не жас бала да бола алады. Пайғамбарлардан кейінгі ең құрметті адамдар – осы сахабалар. Сол үшін мұсылман барлық сахабаға құрмет көрсетуге міндетті. Олардың ешқайсысын белгілі бір амалына байланысты айыптауға болмайды. Сахабалардың есімі аталғанда «Алла оған разы болсын» деп айту, оларға дұға ету, сахабалар арасындағы қарама-қайшылықтарды талқыламау сынды амалдар оларға деген құрметке жатады.

Тоғызыншысы, Пайғамбар атынан жалған сөйлемеу. Пайғамбар (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) айтпаған сөзді хадис деп жалған айтудан аса сақ болу қажет. Пайғамарымыз бұлай істеуден сақтандырып: «Кімде кім менің атымнан жалған сөз айтса, өзіне тозақтан орын дайындасын», – деген (Бұхари).

Пайғамбар атынан жалған сөз айтуды басқа бір адамның атынан жалған сөз айтумен салыстыруға болмайды. Өйткені кім Алла елшісінің (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) атынан жалған сөз сөйлесе, Алланың шариғатына жалған сөз қосқан болады. Сол себепті хадис айтқан уақытта оны өзгеріссіз жеткізу керек. Алла елшісі бір сөзінде: «Бізден бір нәрсе естіп, оны сол қалпында басқаға жеткізген адамды Алла қуантсын. Өйткені бұл айтқанды жеткізушіден естіген, жеткізушінің өзінен артық түсінуі мүмкін», – деген (Тирмизи).

 

Думан НӘДІРҰЛЫ,

ҚМДБ Уағыз-насихат бөлімінің маманы

ДЕРЕККӨЗІ muftyat.kz

ҚМДБ ресми сайты

Предыдущий Следующий
ШЫНАЙЫ МҰСЫЛМАННЫҢ КЕЛБЕТІ ШЕТ ЕЛДЕ ДІНИ БІЛІМ АЛУ

Оқырмандардың пікірі (0)

Қызықты тақырыптар

Пайғамбар өмірбаяны УХУД ШАЙҚАСЫНДАҒЫ ЖЕҢІЛІС СЕБЕПТЕРІ
Бадр ғазауатынан жеңіліс тапқан Құрайыш аймақтағы араб тайпалары арасында беделін жолғалтудан қорықты. Араб жазирасындағы басшылықтан айырылмаудың жалғыз жолы мұсылмандардан кек алу еді. Осылайша һижраның 3 жылы қолына қару ұстауға қауқары бар құрайыштың түгел еркегі атқа мінді. Бес қаруы сақадай са...
Пайғамбар өмірбаяны ПАЙҒАМБАР БҰЗДЫРҒАН МЕШІТ
Ислам тарихында «Дирар мешіті», зиян келтіруші мешіт деген оқиға бар. Бұл үмбет үшін ең қастерлі мекен мешітті сылтау етіп, мұсылман қоғамына арандату әрекеті еді. Әз-Пайғамбар (с.ғ.с.) Тәбук жорығынан қайтып келе жатқанда Қасиетті Құранның: «Бір топ мұнафиқ исламға және мұсылмандарға зиян келтіру, ...
Пайғамбар өмірбаяны ОНЫҢ МІНЕЗІ ҚҰРАН ЕДІ...
Алланың қалауымен қасиетті Мәуліт айына да келіп жеттік. Бұл – соңғы елші, екі дүние сардары, барша пайғамбарлардың мөрі Мұхаммед (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) пайғамбардың дүниеге келген айы. Адам баласына тән ортақ құндылықтар бір бойынан табыла білген бірден-бір тұлға – ғаламға рақым ...
Пайғамбар өмірбаяны ПАЙҒАМБАРҒА УАХИ ҚАЛАЙ КЕЛДІ?
Алла Тағаладан пайғамбарларға тікелей немесе елші арқылы келетін анық хабарлар «уахи» деп аталады. Құранда Алла Тағаланың араға, Мұсаның анасына, Исаның ізбасарларына, періштелерге, жерге және аспанның жеті қабатына уахи етілгені айтылады....
Пайғамбар өмірбаяны «МҰХАММЕД» ЕСІМІ НЕ МАҒЫНА БІЛДІРЕДІ?
Әрбір есімнің терең мән-мағынасы, артықшылығы болатыны сөзсіз. Ал біз жақсы көретін Ардақты Пайғамбарымыздың (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) «Мұхаммед»деген есімі қандай мағына береді?...
Пайғамбар өмірбаяны ЕКІ ДҮНИЕ СӘРУАРЫНА ДЕГЕН СҮЙІСПЕНШІЛІК
Мұсылмандар анасы Айшадан жиені, табиғин Ұруа бин Зұбайыр Пайғамбарымыздың мінез-құлығын айтып беруін сұрайды. Сонда, Айша анамыз: Сен Құран оқымайсың ба? Оның мінезі Құран еді деген екен. Ұруа өмірінде бірде бір күнін Құран оқымай өткізбейтін ғалым еді. Демек, ардақты пайғамбардың әрбір сөзі мен іс...
ықшамдау
Күнтізбе
Хижри
18 Рамазан 1445
Миләди
28 наурыз 2024
Намаз уақыттары
қазір

Аср 16:25

Ақшамға дейін 01:26

39. «Рия» (Деяния на показ)

Это оборот речи, подразумевающий, в том числе "перед Аллахом". Тем не менее, с целью купирования не

Администратор Azankz
23 сағат. бұрын

Тасбих таравих намаза

То есть "не умрет". Всмысле "не исчезнет", "не перестанет существовать".

X
19 нау. 2024

20 урок: О дополнительных молитвах

Уа алейкум ассалям уа рахматулЛахи уа барокятуху. К сожалению для этого урока есть только текстовая

Администратор Azankz
18 нау. 2024

Курсы хадисоведения открылись при центральной мечети Алматы

Уалейкум ассалам. Да, женщины могут слушать курс из женского зала. Курсы проводятся на казахском я

Администратор Azankz
16 нау. 2024

Al Muallim

В первом и в втором нашиде есть же звуки барабана и других музыкальных инструментов, они разрешены л

X
1 ақп. 2024
Created with Sketch. {{!-- --}} {{!-- --}} {{!-- --}} Created with Sketch. Asset 1mdpi