АСЫЛ ДІНІМІЗ ЗҰЛЫМДЫҚҚА ЕМЕС, БАУЫРМАШЫЛДЫҚҚА ШАҚЫРАДЫ

Ислам дінінің мәні бір Жаратушы күшке илену, әрі оған еш серік келтірместен құлшылық қылу. Оның бұйырған әмірлерін орындап, тыйымдарынан сақтану болып табылады. Адамзаттың ертеңі жарқын болуының негізгі шарты осы болмақ. Хәкім Абай «Ақылды адамға – иман парыз, иманды адамға – ғибадат парыз» - деп айтуының сыры осы.

Дін  – адамзатты мәңгілік бақытқа жетелейтін Алла Тағаланың жіберген рақым жолы. Жаратылысты Жаратқаннан өзге жақсы білмек емес. Құран Кәрімнің Бақара сүресінің 185-ші аятында «Алла Тағала сендерге жеңілдік қалайды, ауыртпашылыққа салғысы келмейді» – деген.

Әбу Һурайрадан(Алла оған разы болсын) жеткен хадисте:

«Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Шүбәсіз, бұл дін – жеңіл дін. Адам баласы қанша жерден шамасынан тыс құлшылық жасаймын деп, дінде тыраштанса да, бәрі-бір дін одан әрқашан үстем болады. Ендеше әр істе тура әрі орта жолды ұстаныңдар. Әр істі кемеліне жеткізіңдер. Сондай-ақ, таңғы және кешкі уақыттарды, әрі түннің соңғы бөлігін тиімді пайдаланып, Алладан жәрдем тілеңдер», - делінген.

Шынайы ақыл иелері ғана, діннің қадірін түсінеді. Санасыз, парықсыз пенде, оның әсемдігін түсінбей құр-алақан қалады.

Мұсылмандықтың көркемдігіне таң қалған  Францияның императоры, бірінші Наполен Бонапарт (1769-1821) Мысырға (1798) жылы кіргенде, ислам дінінің дұрыстығына қатты қайран қалған. Черфилстің «Bonaparte et Islam»  еңбегінде Наполеон: «Жақын арада бүкіл әлемнің зиялы адамдарын жинап, бір үкімет құруға және үкіметті Құранда жазылған негіздер бойынша басқаруға мүмкіндік табамын деп ойлаймын. Тек Құранда жазылған негіздердің дұрыстығына сенемін. Бұлар адамды бақытқа жеткізеді» - дейді.

Ислам сөзін алатын болсақ, бейбітшілік, аманшылдық деген сөздерге саяды. Ал шариғаттағы мағынасы толық мойынсұну. Алла Тағаланың парыздарын орындау, одан басқаны құдай етпеу.

Пайғамбарымыз (оған Алланың сәлемі және салауаты болсын): «Жаумен кездесуді игі іс тұтпаңдар, Алладан амандық сұраңдар» - деген екен. Демек, мұсылман адам орынсыз қолына қару алып, біреуге озбырлық, зұлымдық көрсетпейді. Шариғатта тек өміріңе, малыңа,  отбасыңа, отаныңа  қауіп төнсе ғана қолға қару рұқсат етілген.

Ислам тарихына көз салсақ, екі Ақаба бәйғаты болған. Екеуінде де Исламға кіргендігін жариялау, Алла Тағаланың дініне шын ықыласпен қызмет қылу, Пайғамбардың (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) әрбір бұйрығына қарсы шықпай, орындауға сөз беру болатын. Алайда, бірінші бәйғаттағы баптарда жиһад мәселесі жоқ болған. Ал екінші бәйғатта оны меңзейтін баптар бар. Себебі Пайғамбарымызды (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) және оның дінін қорғау жиһадпен болатын іс.

Ақабадағы екінші бәйғаттында, Мәдина һижретінен кейін біраз мәселелерді толықтыратын принциптер қамтылды. Бұл принциптердің басында  дағуатты жиһад күші арқылы қорғау үкімі болды. Яғни Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) Мәдинаға һижрет қылып болғаннан кейін, қорғану үшін жиһад сөзін қолданған. Осы бәйғатта Аббас ибн Убәдә былай деген: «Сені ақиқатпен жіберген Алламен ант етемін. Егер қаласаң оларды таң ата Минадағы халықты қылыштан өткіземіз». Бұл сөзге Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Соғысқа  рұқсат берілген жоқ. Орындарыңа барыңдар», - деп жауап қайтарған. Сол кезде жиһадқа әлі рұқсат етілмегенін аңғаруға болады. Жиһадқа рұқсат етілген алғашқы аят, Хаж сүресінің отыз тоғызыншы аяты екендігі бір ауыздан келісілген.

«Өздеріңе шабуыл жасағандарға қарсы соғысуға рұқсат берілді. Өйткені олар зұлымдыққа ұшырады. Күдіксіз Алла Тағаланың мұсылмандарға жәрдем етуге күші толық жетеді»

Тирмизи, Насаи және басқа мухаддистерден риуаят етілген хадисте                   Ибн Аббас мын хадисты жеткізеді: «Пайғамбар (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) Меккеден қуылғаннан кейін Әбу Бакр былай дейді: «Біз Аллаһтан келдік, қайтадан Аллаһқа ораламыз. Әлбетте олар күйрейді» -деді. Кейін Аллаһтан «Өздеріңе шабуыл жасағандарға қарсы соғысуға рұқсат берілді. Өйткені олар зұлымдыққа ұшырады. Күдіксіз Алла Тағаланың мұсылмандарға жәрдем етуге күші толық жетеді» деген аят түскен уақытта Әбу Бакр (оған Алла разы болсын): «Жақын арада соғыс болатынына ішімнен сенімді болдым» - деген екен.

Соғыс басталмастан бұрын Исламды таныстырып, дәлелдерін көрсетіп, Исламды түсіндіруне кедергі болатын проблемаларды шешу, жиһадтың алғашқы қадамдары болып табылады. Сол себепті осы алғашқы жауапкершілікті орындап әр мұсылманға парыз болып саналады. Осы тұста, Мусғаб ибн Умәйрдің тағылымға толы ғұмыры, Алла жолындағы ерен еңбегі бізге өнеге.

Пайғамбарымыз  (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) Мусғаб ибн Умәйрді (оған Алла разы болсын) Мәдинәға Исламды насихаттау үшін, Құран үйретуге, намаз оқытуға және құран үкімдерін үйретуге жіберген. Ол Ақабадағы бірінші бәйғатқа келген он екі адаммен бірге Мәдинаға барады. Бір күні оны өлтіру үшін бір адам садағын алып келеді. Сол уақытта Мусғаб ибн Умәйрді (оған Алла разы болсын) адамдарды уағыздап жатқан болатын. Қаскөй елдің арасында отырып, біраз уағыз тыңдайды. Исламның ақиқаттығына жетіп, Құран оқылғанда садағын тастап, мұсылман болады. Осылайша, сол кездері Мәдина халқына Ислам діні қатты әсер етіп, әр жерде тек Ислам жайлы ңгіме болатын болды. 

Біздің заманымызда жиһад - діни сауатсыздықпен күрес, ғылым-білімге талпыну. Қазіргі  көптеген мұсылман мемлекеттерінде, соның ішінде тұрақсыз соғыс халіндегі мұсылман мемлекеттерінде сауатсыздық кең етек жайғаны белгілі. Бұл мұсылмандардың соқыр сенімге еріп, негізсіз сөздерге еріуінің нәтижесі. Абай атамыздың айтқан сыншыл ой-пікір жүргізбеудің салдары. Наным, дем  көкірек көзінің сөнуі болып табылады.

Қожабаев Өмірзақ