ЖАҚСЫЛЫҚ ЖАСАСАҢ, ЖАҚСЫЛЫҚ КӨРЕСІҢ
Адамдарға көмектесу, мұқтаждарға қамқорлық жасау, қоғамға жақсылық жасау – қоғамда бірлесіп өмір сүрудің алғы шарттарының бірі. Өйткені, ежелгі заманнан бері адамдар бір-біріне көмектесу арқылы бірге жасасып келеді, яғни адам өзінің әрбір ізгі, қайырымды әрекеті нәтижесінде басқа адамдарға көмек көрсетеді. Исламда мұқтаж жандарға қол ұшын беру – игі істердің бірі, Алла Тағала бір-біріне көмектесіп, қолдағандарды жақсы көреді. Қасиетті Құранда: «Жақсылыққа, тақуалыққа жәрдемдесіңдер. Күнәға және дұшпандыққа жәрдемдеспеңдер. Алладан қорқыңдар! Күдіксіз Алланың азабы қатты» (Мәида сүресі, 2 аят), - делінген.
Дана бабаларымыздың «Жамандық пайда етпейді, жақсылық зая кетпейді» дегеніндей, адамның бұл дүниеде жасаған әрбір ізгі ісінің, жақсы іс-әрекетінің көпке пайдасы тигеніндей, жақсылық иесіне де екі дүниелік хайыры болмақ. Жақсылық жасай алмасаң, ең кемі жамандық жасамаудың өзі – жақсылық болып саналмақ. Иә, жақсылық ешқашан зая кетпейтін ізгі іс. Осындай ізгі істің бірі – көмекке мұқтаж жандарға қайырымдылық жасау.
Асыл дінімізде қайырымдылықтың мәні терең, атқаратын рөлі үлкен. Қайырымдылық нағыз мұқтаж жанға көрсетілетін ізгіліктің айқын көрінісі. Қайырымылық жасау – осы және арғы дүниенің барша пайдасын өз бойына қамтыған ұғым.
Мұсылман баласы үшін ізгі істі жасап қана қоймай, өзгелерді де жақсылыққа шақыру, қайырымдылық іс-әрекеттерімен өзгелерге үлгі көрсету, жақсылықта жол бастау әрі бұл жолда тек Алланың разылығын көздеу үлкен береке мен сауапқа апаратын сара жол. Бұл жөнінде ардақты Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) хадисінде: «Кімде кім жақсылыққа жол сілтесе, сол үшін сауап жазылады», – деген. Өз үмбетіне тек жақсылық ойлаған, қайырымдылық істерімен үлгі болған Пайғамбарымыз тағы бір хадисінде «Жақсылық жасаңдар, қайырымды болыңдар» (Тирмизи), - деп үмбетін ізгілікке шақырды.
Мүбәрак Ислам діні жасампаз сипатқа ие және оның мақсаты адамзат қоғамына өмір бойы рухани, материалдық және әлеуметтік жағынан қызмет ету. Ислам діні адамдарды Алланың разылығы мен сауабын алу ниетімен жақсылық жасауға шақырады. Қайырымдылық жасаудың негізгі идеясы –өзгелердің мойындауын, мақтауын күтпей, шынайы көңілмен, Алланың разылығын алу ниетімен жасау.
Қайырымдылық жасаудың бір жолы – садақа беру. Мұқтаждарға қайырымдылық жасау ниетімен жасалатын садақа Ислам заңына негізделген, жақсы, қайырымды, жомарт адамдардың имандылығын паш ететін әрекет. Исламда мұқтаждарға қайырымдылық жасау, садақа беру ең үлкен ғибадат түрлерінің бірі және Алла Тағалаға жақындаудың құралы болып саналады. Садақа арқылы жасалатын қайырымдылықтың қоғамдағы кедейшілікті жоюға, әлеуметтік мәселелерді шешуге, қоғам мүшелері арасындағы бауырмалдық пен бірлікті нығайтуға тигізер әсері орасан.
Алла Елшісі (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) адамдарды шақырған ең бірінші нәрсе – Раббысына, Оның Пайғамбарына қызмет ету, сондай-ақ адамзат қоғамына қызмет ету болды. Исламның дін ретіндегі бес негізгі тірегінің үшіншісі – Зекет, яғии мал-мүлкіңнен садақа беру.
Алла біздерге мал-мүлік берсе, Алланың берген нығметіне шүкіршілік етіп, орнымен жұмсап, шүкіршілігі ретінде Алла разылығы үшін белгілі бір мөлшерін мұқтаждарға беру керектігін ескертеді. Бұл туралы Құранда былай дейді: «Олардың малдарында қайыршының және (сұрауға намысы жібермеген) жарлының да ақысы бар» (Зарият сүресінің 19-аяты). Ардақты Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Садақа мал-дүниені ешқашан кемітпейді. Пенде қолын садақа беру үшін созғанда ол садақа сұраушының қолына жетпестен бұрын Аллаға берілгендей болады» (Табарани), - деген.
Қорыта айтқанда, қайырымдылық жасау, садақа беру Исламды мейірімділік пен өзара көмек діні ретінде бекітеді. Өйткені, өзгеге қайырымдылық, жақсылық жасау жүрегіне мейірім қонған адамдардың қолынан келетін іс болса, әрбір қайырымды іс, әрбір мұқтажға көрсетілген көмек – Алланың разылығын алуға көмектесетін сауапты іс.
ҚМДБ “Зекет және қайырымдылық” қоры
Алматы қаласы бойынша өкілі
Бауыржан Көптілеу