ҚҰДАЙ СҮЙЕТІН ҚОС ҚАСИЕТ
Пайғамбарымыздың (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) көптеген қасиеттері бар. Алайда, Құран Кәрімде:
وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِيمٍ
«Ақиқатында, сен теңдесі жоқ көркем мінез-құлыққа иесің», - деп қасиеттерінің ең асылын айтады. Сонымен бірге, адамзатқа Алла Тағаланың әмірін алып келген пайғамбар (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) өзінің жер бетіндегі басты міндетінің бірі ретінде:
إنَّما بُعِثْتُ لأتمِّمَ مكارمَ الأخلاقِ
«Расында, мен көркем мінез құлықты кемелдендіру үшін жіберілдім», - деп айтқан. Демек, ата дініміздің түпкі мақсаты көркем мінезге қауыштыру. Әрбір құлшылықтың жемісі адамды Алла Тағалаға жақындату. Хасан Басри (р.а.): «Жұрттың сенімен қандай түрде мәміле жасауын қаласаң, адамдарға дәл сондай қарым-қатынас жасай біл» деген екен. Көркем мінез дініміздің көркі. Кісінің адамгершілігі оның мінезінде. Адамның адамнан артықшылығы да мінезінде. Ардақты пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын):
إِنَّ فِيكَ خَصْلَتَيْنِ يُحِبُّهُمَا اللهُ: الْحِلْمُ، وَالأَنَاةُ
«Сенің бойыңда Алла сүйетін екі қасиет бар: ақыл (жұмсақтық) мен байсалдылық (сабырлық)», - деген екен. Бұл сөзді Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) Абдуқайс Асариге айтқан. Абдулқайс ел-жұртқа Ашаж лақабымен танымал сахаба. "Ашаж" – бетінде тыртығы бар адам деген мағынаны білдіреді. Ашаждың күйеу баласы Мадинаға сауда-саттық жасауға кеткен. Пайғамбарымызбен (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) кездесіп, мұсылманшылықты қабылдайды. Біраз Құран жаттайды. Еліне қайтып оралған соң әйелі күйеуін танымай қалады. Әкесіне (Ашажға) барып: "Күйеуім өзгеріп кетті. Беті-қолын жуып, құбылаға қарап, бүгіліп, еңкейіп бір нәрселер істейді", - дейді. Күйеу баласымен сөйлескен соң Ашаждың жүрегі иманға айқара ашылды. Руының ақсақалы болғандықтан үлкендерді жинап Ислам жайлы естіген-білгенін ортаға салады. Олар да мұсылман болуға бел буады. Мұнан кейін олар Пайғамбармен (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) кездеспек боп шешеді. Бір топ аттылар Мадина қаласына жақындап қалғанда: «Абдуқайс руының бір топ кісілері келуде. Олар шығыс жақтағы елдің ең жақсысы. Араларында Ашаж Асри бар. Олар ешбір қарсылықсыз, ешбір шүбәланбай мұсылман болмақта», - дейді Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын). Қалаға келісімен-ақ сол күйлерімен барлығы Пайғамбарымызбен (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) кездесуге асығып кетіп қалды. Ашаж керуеннің жанында қалады. Ат-көлігін жайғастыра үсті-басын ауыстырып, жақсы киімдерін киіп Пайғамбарымызға (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) бет алды. Алла елшісінің (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) құзырына кіргенде, оны жанына отырғызып: «Сенің бойыңда Алла сүйетін екі қасиет бар: ақыл (жұмсақтық) мен байсалдылық (сабырлық)»,-деген екен.
Ербол Мамбетов
«Төлеби» мешітінің наиб имамы