Қара сөз қара өлеңге айналғанда... #8
СЕГІЗІНШІ СӨЗ
Осы ақылды кім үйренеді, насихатты кім тыңдайды?
Біреу – болыс, біреу – би. Олардың ақыл үйренейін, насихат тыңдайын деген ойы болса, ол орынға сайланып та жүрмес еді. Олар өздері де үздік кісіміз, өздеріміз біреуге үлгі беріп, ақыл айтарлықпыз деп сайланды. Өздері түзеліп жеткен, енді елді түзерлігі-ақ қалған. Ол не қылып тыңдасын және тыңдайын десе де, қолы тие ме? Басында өзіндік жұмысы бар: ұлығымызға жазалы болып қаламыз ба, елдегі бұзақыларымызды бүлдіріп аламыз ба, немесе халқымызды бүлдіріп аламыз ба, яки өзіміз шығымдап, шығынымызды толтыра алмай қаламыз ба? – деген ебіне қарай біреуді жетілтейін деп, біреуді құтылтайын деген бейнетінің бәрі басында, қолы тимейді.
Байлар, олар өздері де бір күн болса да, дәулет қонып, дүниенің жарымы басында тұр. Өзінде жоқты малыменен сатып алады. Көңілдері көкте, көздері аспанда, адалдық, адамдық, ақыл, ғылым, білім – ешнәрсе малдан қымбат демейді. Мал болса, құдай тағаланы да паралап алса болады дейді. Оның діні, құдайы, халқы, жұрты, білімі, ұяты, ары, жақыны – бәрі мал. Сөзді қайтіп ұқсын, ұғайын десе де, қолы тие ме? Ол малды суармақ, тойғызбақ; саудасын жиғызбақ, күзеттірмек, бақтырмақ, ұры-бөрі, қыс, суық-сұғанақ – солардан сақтанбақ, солардан сақтарлық кісі таппақ. Оның бәрін жайғастырып, аяғын алып келіп мақтанға орналастырғанша қашан? Қолы тимейді.
Енді ұры-залым, сұм-сұрқия өздері де тыңдамайды.
Онша-мұнша қой жүнді қоңыршалар күнін де көре алмай жүр. Аналар анадай болып тұрғанда, білім, ғылым, ақылды не қылсын? Және де білім, ғылым кедейге керегі жоқтай-ақ: «Бізді не қыласың, ана сөзді ұғарлықтарға айт!» дейді. Оның өзгеменен ісі жоқ, ана алдындағы үшеуіндей болған жанның ойында ешбір қайғысы, мұңы болмаса керек.
Абай Құнанбайұлы
СЕГІЗІНШІ ӨЛЕҢ
Біреу – би, біреу – болыс, мысы қатты,
Бұл елді надандыққа ұшыратты.
Өздері түзеліп боп адамдыққа,
Ендігі ел түзерлік ісі қапты.
Бірімен бірі мынау күндескені,
Мұндайға есті кісі күлмес тегі.
Олардың түзелерлік ойы болса,
Сайланып ол орынға жүрмес те еді.
Санасын дүниемен алған қымтап,
Арманы мұндайлардың арзан, құрғақ.
Адамдық, ақыл, білім барлығы да,
Болмай тұр бұлар үшін малдан қымбат.
Болса да алды батпақ, арты батпақ,
Жатады жағымпаздар жалпы мақтап.
Көздері, көңілдері көкті кернеп,
Өзінде жоқты малмен сатып алмақ.
Ұры мен қарыны да баптап алып,
Жатқандай бақ үстіне бақ қаланып.
Құдайы, діні, жұрты, жақыны – мал,
Жайы жоқ одан өзге мақтанарлық.
Есебі құлын беріп, тайдан алмақ,
Бар ойы әлсіздерді пайдаланбақ.
Аналар анадай боп тұрғаннан соң,
Қой жүнді қоңыршылар қайда бармақ?!
Әлібек Шегебай
 Предыдущий |
Следующий |
| Ақ сақалды әкеңді, ақ жаулықты анаңды жылатпа! | Ашура күнінің артықшылығы неде? |
Қызықты тақырыптар
Намаз уақыттары 
