КЕЛЕШЕГІ КЕМЕЛ ЖАСТАРДЫ ДІНИ АҒЫМДАРДАН САҚТАНДЫРУ

Әлеуметтік-экономикалық, саяси жәни мәдени қарым-қатынастардың рөлі артып отырған қазіргі заманда дінаралық және мәдениетаралық диалогтың қажеттілігі де күн санап артып келеді. Өркениеттің дамуымен қатар жүретін ең қауіпті факторлардың бірі бұл діни-саяси экстремизмнің өршуі.

Діни экстремизм ХХІ ғасырдағы мемлекет басшылары, саясаткерлер мен дін қайраткерлері деңгейіндегі үлкен жиындарда, самиттерде, конференцияларда ең көп талқыланатын тақырыптардың біріне айналды.

Себебі көпшілік білетіндей экстремизмнің қандай түрі болмасын қоғамда қалыптасқан нормалар мен ережелерді түбегейлі өзгеріске енгізетін не түбегейлі жоққа шығаратын шектен шыққан көзқарастар мен іс-әрекеттерге берілу ретінде сипатталады. Сондықтан бүгінгі таңда қоғамға ең үлкен қауіп төндіретін экстремизмнің бір түрі бұл діни экстермизм деп толықтай айтуға болады. Оның негізгі белгісі - мемлекеттің егемендігі мен аумақтық тұтастығын бұзуға, мемлекеттік жүйені күштеп өзгертуге және билікті басып алуға бағытталғандығында, тіпті діни ілімдер мен рәміздерді бұрмалау арқылы адамдары өздеріне тартып, ымырасыз күреске жұмылдыру үшін маңызды фактор ретінде пайдалануда.

Діни экстремизм бұл кез келген діннің атын жамылып, діни мәтіндерді бұрмалап түсіндіру арқылы жеке адамның немесе бүкіл қоғамның мүдделеріне зиян келтіріп, қоғам арасында теріс принциптер мен көзқарастарды дамытып, демократиялық және азаматтық қоғам институттарының қалыптасуы мен даму үрдісіне кедергі болатын кереғар жүйелермен қамтылған.

Бұл саладағы сарапшылар мен мамандардың бірнеше жылдық жұмыс тәжірибелеріне сүйене отырып экстермизмнің негізгі себептері ретінде идеологиялық, әлеуметтік, экономикалық, саяси факторларды да жатқызуға болатындығы дәлелденді.

Жасыратыны жоқ, экстремистік ұйымдардың басшылары халықты, әсіресе жастарды діни-саяси экстремистік ұйымдардың деструктивті әрекеттеріне тартуға мүдделі. Осыған байланысты, мемлекет пен қоғамның одан әрі үдемелі дамуын қамтамасыз ету мақсатында барлық мемлекеттер үшін, атап айтқанда Қазақстан үшін өзекті мәселе жастар арасында діни және саси экстремистік ұйымдардың үгіт-насихатының әсеріне күшті иммунитетті қалыптастыру болып табылады.

Осы және басқа да себептерді ескере келіп Тұңғыш Президентіміз Н.Назарбаев 2012 жылғы шілдеде «Қазақтанның әлеуметтік жаңғыртылуы: Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам» атты аса маңызды саяси құжатқа бастамашылық жасады. Аталған бағдарламалық құжатта студент жастарды, сонымен қатар жұмыссыз жастарды жұмысқа тарту бағыты қарастырылған. Мақсат - өскелең ұрпақтың рухани – адамгершілік жағынан өзін-өзі тануын және жастардың бойында отансүйгіштік сезімін қалыптастыру. Осы орайда бұл бағдарламалық құжат жастар арасында діни экстремизмнің алдын алудағы алғашқы қадам екенін атап өтуге болады.

Бүгінгі таңда көптеген мемлекеттік бағдарламалардың басты мақсаты діни экстремизм көріністерінің алдын алу және терроризм қауіпінің алдын алу арқылы азаматтардың, қоғамның және жалпы мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған.

Діни экстремизм мен терроризмге қарсы тұру мақсатында АТТ қоғамда жалған идеологиялар мен діни ағымдар идеяларын, экстермизм мен терроризмге үгіттейтін топтар,  олардың  негізгі сипаттамалары, теріс ағымдардың қауіптілігі мен осы ағымды ұстанушылардың қайғылы жағдайларын айтып, тұрақты түсіндіру жұмыстарын жүргізуде.

Қазіргі уақытта Дін істері комитеті және өңірлік Дін істері басқармалары  тарапынан жастар арасында толерантты діни сана мен радикалды идеологияға қарсы иммунитет қалыптастыруға  бағытталған жұмыс жоспары сан түрлі бағыттарда жүзеге асуда.

Интернет желісі бүгінде жастардың ажырамас бөлігіне айналғаны белгілі. Жастардың көпшілігі дін туралы ақпаратты интернеттен алып, өздері                     байқамай-ақ радикалды діни ағымдардың құрбаны болып жатады.  Осы бағытта діни экстремизм мен терроризмнің алдын алу мақсатында мүдделі органдар тарапынан ақпараттық материалдарға, діни әдебиеттерге, интернет ресурстарға, діни мазмұндағы бейне және аудио жазбаларға тұрақты діни сараптамалар жүргізіліп тиісті шаралар қабылдануда.

Бүгінгі таңда ҚМДБ тарапынан да қоғамымыздың рухани негіздерін қалпына келтіріп, еліміздегі мұсылман қауымының дамуын қамтамасыз етуге белсенді атсалысып, тұрақты түрде ғылыми конференциялар мен семинарлар ұйымдастыруда.  Жасыратыны жоқ, бүгінде еліміздегі жастардың басым көпшілігі мешіттерге барады, оған дәлел жұма намазында жастарға толы мешітті көруге болады. Осы мүмкіндікті пайдалана отырып, мешіт имамдары діндарларға өзекті тақырыптарда дәріс оқып, рухани жетекші ретінде дәстүрлі исламға сай обьективті ақпараттар беруде.

Дін істері комитеті мен ҚМДБ жастар арасында ғана діни эксртемизм мен терроризмнің алдын алу бағытында емес жалпы халық арасында ауқымды жұмыстар атқарып келеді. Бұл жұмыстардың барлығы да тиісті деңгейде өз нәтижесін беріп, бүгінде Қазақстан діни және этномәдени көзқарастарына қарамастан әлем елдері үшін бірлік пен келісім мекені болып танылуда.

Алматы қаласы Дін істері жөніндегі

 басқармасы жанындағы «Кеңес беру және оңалту»

орталығының маманы Б.Нармұханов