СӘРЕСІ ТУРАЛЫ ҮЗІК СЫР
Рамазан айының алдында «Осы рамазан айында бір ай ораза тұтамын», деп жалпы ниет еткен кісі үшін әр күні сәресі ішкеннен кейін ниет қылмаса да оразасы дұрыс болып есептеледі.
Оразада іштей жүрекпен ниет ету парыз. Сәресінің уақыты таң намазы уақыты кірместен 10-15 минут алдын аяқталады. Шариғатымызда сәресі ішу мандуб-мустахаб (ерікті-жақсы көрілген) амал. Сәресі ішуді соңғы уақытына дейін кешіктіру, ал ауыз ашуды уақыты кірген бойдан кешіктірмей ашуда мустахаб амалдарға жатады.
Имам Бухари мен Имам Муслимде келген хадисте Әнәстан (оған Алла разы болсын) жеткен риуаятта Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын):
تسحروا فانّ السحور بركة
“Сәресі ішіңіздер! Өйткені сәресіде береке бар!”, - деген.
Миқдам ибн Маъдикарабадан (оған Алла разы болсын) жеткен риуаятта Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): “Бұл сәресіні өзіңізге міндет деп біліңіз! Өйткені, бұл мүбәрәк азық”, - деген. Осы хадисті Имам Насаий риуаят еткен.
Сәресі ішудің маңыздылығы туралы хадистер өте көп. Сәресі ішкен адам сол берекеттің себебімен күні бойы қуатты болып, көңілі көтеріңкі күйде ораза тұтуы жеңіл болады. Сонымен бірге ақыретте сауабы мол амал. Сол үшін сәресі ішу өте маңызды. Ол кішкентай ғана тағам немесе бір жұтым су болса да жеткілікті. Имам Ахмад Абу Саид әл-Худрий (оған Алла разы болсын) риуаятында Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын):
السحور بركة فلا تدعوه ولو ان يجرع احدكم جرعة ماء فانّ الله وملائكته يصلون على المتسحرين
“Сәресі - береке. Сол үшін, қайсы біріңіз оны бір жұтым су ішіп болса да тәрк етпеңіздер. Өйткені, Алла Тағала және оның періштелері сәресі ішкендерге салауат айтады”.
Мұсылмандардың оразасы мен христиандардың, яһудилердің оразаларының бір-біріне ұқсатпай ерекшелеп тұратын бір айырмашылық бар. Ол - сәресі. Өзге дін өкілдері де біз секілді ораза ұстайды. Сондықтан Алла Елшісі (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Ақиқатында, біздің оразаның өзге Кітап иелерінің оразасынан айырмашылығы — сәресі ішу», - деген (Муслим).
Сәресі ішудің уақыты түннің ортасынан бастап таң атқанға дейін. Бірақ сәресіні соңғы уақытына дейін кешіктіріп ішу абзалырақ болып есептелінеді. Яғни, таңның атуынан сәл алдын сәресі ішуді тоқтатқан дұрыс. Зайд ибн Сәбит (оған Алла разы болсын) айтады: «Біз Расулулламен (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) бірге сәресі ішетін едік. Сосын намаз оқитынбыз. “Екеуінің арасы қанша уақыт еді?”, – деп сұрады бір кісі. Ол: “Елу аят оқылғандай уақытта”, - деді». Бұл хадисті Имам Бухари мен Муслим риуаят еткен.
Бірақ сәресіні кешіктіріп ішкенде таң атып кетті деген күмән болатын болса, онда жеп-ішуді бірден тоқтатпау макруҺ болады. Ал таңның атқаны анық болғанда ішіп-жеу оразаны бұзады. Әлі таң атқан жоқ деген оймен жалғастыра берсе немесе күн ұясына батып кетті деп ауызын ашса бірақ күннің батпағаны мәлім болып қателескенін білсе, бір күн қаза ораза тұтуы міндет болады. Егер сәресі уақытында ұйықтап қалған себепті тамақтана алмай қалса, ештеңе ішіп-жеместен ниет етіп ауыз бекітеді. Бұл жағдайда оразаға нұқсан келмейді. Сәресі ішу оразаның шарттарынан емес.
Табиғиндерден болған Абу Атийя мен Масруқ Айша (оған Алла разы болсын) анамыздың алдына кіріп: «Ей мүміндердің анасы, Мухаммед (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) сахабаларынан екі кісі жақсылықта жарысты. Бірі ифтар мен ақшам намазды тездетеді. Ал екіншісі ифтар мен ақшам намазын кешіктіреді», - деді. Сонда Айша анамыз: «Қайсысы ифтармен намазды тездетеді?», - деп сұрады. «Абдулла ибн Масъуд», - деп жауап берді. Айша (оған Алла разы болсын) анамыз: «Алла Елшісі (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) солай жасайтын еді», - деген екен. Ифтар мен намазды кешіктірген Абу Муса еді».
Абдулла ибн Амр (оған Алла разы болсын) риуаятында: «Алла Елшісі (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Ифтар уақытында ораза тұтушының дұғасы қабыл болады», - деді.
Алла Тағала осы қасиетті Рамазан айында Алланың жақсы көрген амалдарын көптеп орындап, разылығына бөленуді баршамызға нәсіп етсін!
Жетісу ауданының бас имамы
Көптілеуов Бақытжан