АЛЛАНЫҢ ӨЗІ ДЕ РАС, СӨЗІ ДЕ РАС
Алладан түскен қасиетті кітаптардың негізгі мағынасын қамтып, ең соңғысы болып түскені Құран Кәрім. Ол ішінде еш күмән мен күдік араласпаған Хақ болған Алланың сөзі. Алла Тағала: «Бұл Кітап – онда күмән жоқ, тақуалар үшін жолбасшы» (Бақара,1- 2 аяттар) және «оған (Құранға) өтірік алдынан да, артынан да келе алмайды, ол аса Дана, өте Мақтаулыдан түсірілген», - деп ( Фуссилат, 42-аят) соңғы түсірілген кітабының салмағы мен маңыздылығын білдірген.
Құран – Алла Тағаланың сөзі. Алла Тағала бұл кітапты адам баласының оқып түсінуі, мағынасына ой жүгіртуі және бұйрықтарына сай әрекет етіп, екі дүние игілігіне кенелуі үшін түсірді. Алла Тағала барлық мақұлықтан қаншалықты ұлық болса, Оның сөзі де соншалықты ұлық . Сондықтан да, мұсылмандар үшін Алланың кітабын оқу, мағынасына ой жүгірту, оны жаттау ең игі де сауапты іс болып табылады.
Құран оқу – құлшылықтардын ең абзалы. Құран оқудың артықшылықтарына қатысты бірнеше хадис келген. Соның бірі имам әт-Тирмизидің Сахих жинағында мына бір хадис: «Кім Алла Тағаланың кітабынан бір әріп оқыса, оған бір жақсылық жазылады. Ол жақсылық он есеге артады», - деген. Құранды оқумен қатар, аяттар аясында әрекет ету, сөз айту деген ұғым бар. Бұл – Құранның мазмұнында қамтылған бұйрықтарды орындап, тыйымдардан тыйылып, әдептерді ұстанып, көркем мінез-құлықты әдетке айналдырып іске асыру. Құран Кәрімді шынайы оқу - осы айтылғанның бәрін қамтиды. Ал оны оқымаған адамның мысалын хадисте былай келтірген: «Шын мәнінде, ішінде Құраннан (бір аят та) болмаған адам қираған үй секілді»,- деген.
Құран Кәрімді оқыған адамға бұйырар шарапаты төмендегідей көрініс табады:
а) оқыған пенденің күнәсі кешіріледі ;
ә) Алланың құзырындағы мәртебесі өседі,
б) кәміл қасиеттер беріледі;
Күнәнің кешірілуіне қатысты Әбу Һурайра (р.а) жеткізген хадисте: «Құранда отыз аяттан тұратын сүре бар. Ол кісіге күнәлары кешірілгенге дейін шапағат етеді»- делінген. Ол Мүлік сүресі екендігі айтылған.
Мәртебенің өсуіне қатысты имам Тирмизи сахаба Әбу Һурайрадан (р.а) жеткізген хадисте: «Қиямет күні Құранды жаттаған қари келгенде, Құран: «Уа Раббым, құлыңның ажарын ашшы»,- дейді. Сонда оған құрмет тәжі кигізіледі. Сосын Құран: «Уа Раббым, арттыра түсші», - дейді. Сонда оның үстіне құрмет киімі кигізіледі. Кейін Құран: «Уа Раббым, оған разы болшы», дейді. Алла одан разы болады. Бұдан кейін оған: «(Құран) оқып, (жаннаттағы дәрежеңмен) биікте!» , деп айтылады. Осылайша, (Оның оқыған) әрбір аяты негізінде сыйы арта түседі.
Құран жаттаған қаридің мәртебесі жайлы Абдулла ибн Аббастан (әкесі екеуіне Алла разы болсын) жеткізген хадисте : «Үмбетімнің ең қадірлілері – Құранды жатқа білушілер және түндерін құлшылықпен өткізушілер», - деген. Ғұлама әл-Мунәуи бұл хадистің мағынасы жөнінде: «Құранды жатқа білушілер» дегенді Құранды жаттап, көкіректерінде сақтаушылар. Құранның оқылуын шебер білетіндер. Әрі ісін Құранға сай орындайтындар», - деп түсіндірген.
Құран оқитын кісіге қойылатын ең маңызды талаптардың бірі – Құран оқу барысында оқып жатқан аяттарды түсініп, оларға ой жүгірту. Өйткені Алла Тағала кітабын онда айтылған аяттарға ой жүгіртіп, одан ғибрат алу үшін түсірген. Бұл жөнінде Алла Тағала: «Біз саған осынау мүбарак Кітапты (Құранды ) оның аяттарына терең ой жүгіртсін және ақыл иелері одан үлгі-өнеге алсын деп түсірдік», - деген. (Сад, 29-аят). Ал оған ой жүгіртпейтін пенделерін жазғырып: «Әйтпесе, олар осынау Құранға ой жүгіртпейді ме?! Жоқ әлде жүректерінде бірінің үстіне бірі салынған қат-қабат құлыптар бар ма?!» - деген (Мухаммед,24-аят). Сол себепті сахаба Әли (р.а.) «(Құранға) ой жүгіртпей оқудың еш қайыры жоқ», - деген.
Қайыргелді Руслан
Алматы
Орталық мешітінің наиб имамы