ДЕСТРУКТИВТІ ДІНИ АҒЫМДАРДЫҢ ЖАСӨСПІРІМДЕРГЕ ЫҚПАЛЫ
Қазіргі таңда еліміздегі дін саласындағы өзекті мәселелердің бірі деструктивті идеологиялардың таралуы болып табылады. Алдымен «деструктив» ұғымына талдау жасай кетсек, терминдік мағынасы бойынша бұл сөз латын тілінен «destructio», яғни бүлдіргіштік, залал тигізуге ұмтылыс, нәтижесіздік деген мағыналарды береді. Деструктивті діни ағымдар азаматтарымыздың құқықтарын бұзатын, оларға психологиялық әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, зиянын тигізетін ағымдар. Олардың ортақ сипаты – діни ілімінің ақиқаттылық деңгейінен емес, оған мүше адамдардың қоршаған әлеуметтік ортадан оқшаулануы мен жетекшілік еткен азаматтарға көзсіз бағынуынан көрінеді. Мұндай ұйымдар тұлғаның табиғи үйлесімді, рухани, психикалық (ішкі деструктивтілік) және физикалык жағдайына қауіпті болып келеді, сонымен катар қалыптасқан әлеуметтік нормалар мен дәстүрлерді, мәдениетті жоятын (сыртқы деструктивтілік), жалпы қоғамға қауіпті ұйым. Деструктивгі ағымдарда жасырын психологиялық зорлық қолданылады. Мұның көрінісін жеке адамның (лидердің) немесе адамдар тобының (басқарушы топ) басқа адамдардың санасына, өміріне адамдардың саналы түрде келісімінсіз мақсатты түрде заңсыз әсер етуді орнатуынан байқауға болады. Ол адамдардың табиғи емес және заңсыз лидерлер мен доктринаға мойынсұнушылық пен тәуелділіктің қалыптасуы мен сақталуын қамтамасыз ету үшін жасалады. Олардың түпкілікті максаты - адамдарды бағындыру арқылы заңсыз байлық пен билікке кол жеткізу. Халықаралық жаһанданудың үздіксіз дамып келе жатқан процестерімен және ақпараттық технологиялардың маңыздылығының артуымен сипатталады. Тиісінше, ақпараттық ағындардың адамға, оның ішінде діни, мистикалық, эзотерикалық мазмұнға әсер етуінің салдары артады, олар белгілі бір адамның көзқарасына әсер етіп қана қоймай, сонымен қатар көптеген адамдардың санасын басқара алады. Адамның психикасы мен мінез-құлқына жойқын әсер етеді. Жасөспірімдерді деструктивті ағымдарға тартудың келесі негізгі алғышарттары бар:
- ерекше және аз зерттелген мистикалық күштерге үлкен қызығушылық;
- әлеуметтік желілердегі тыйым салынған уағыздар мен жазбалардың таралуы;
- тұрақсыз психика;
- отбасындағы немесе басқалармен проблемалар, әлеуметтік нормаларды қабылдамау;
- ағымдардың іс-шараларына қатысатын достар, таныстар немесе туыстар;
- әртүрлі психотроптық, есірткілік заттарды қабылдау.
Деструктивті ағымдар жасөспірімдерді әдеттегі өмір салтынан, отбасынан, достарынан, мектептен және басқа да әлеуметтік бірлестіктерден алшақтатуға тырысуда. Осыған орай, жасөспірімдердегі тұрақсыз психкалық жағдайды жиі байқаймыз. Қазір интернет заманы. Әлеуметтік желінің дәуірі жүріп тұрған кезең. Жат ағымды қолдайтындардың үгіт-насихатын үнемі бақылауда ұстау мүмкін емес. Сананы улайтын, теріс пиғылды адамдардың арбауына оқушылар да түсіп жатыр. Міне осындай діни ағымдармен күресетін Діни басқарма мен діни саладағы мамандардың деңгейі айтарлықтай өсті. Ақ пен қараны ажыратып бере алатын жағдайға жетті. Қазіргі кезде қарапайым халықтың да діни мағлұматтан ақпараты жоқ емес. Жасөспірімдерге діни білім бермес бұрын, отбасылық құндылықтар мен салт-дәстүрімізді үйрету әрбір ата-ананың міндеті болып табылады.
Алматы қаласы Дін істері жөніндегі
басқармасының жанындағы
«Кеңес беру және оңалту»
орталығының маманы
Бөкен А.