Рух деген не? Исламда рух туралы не айтады?
Алматы
Алматы Астана Шымкент Ақсай Ақсу Ақтау Ақтөбе Актогайский район Алтынсарин ауданы Алға Амангельдинский район Арал Арқалық Арысь Атасу ауылы Атбасар Атырау Аягөз Аққулы ауданы Байқоңыр Байғанин ауданы Балқаш Баянауыл ауданы Бейнеу Бәйдібек ауданы Денис ауданы Ембі Ертіс ауданы Еңбекшіқазақ Жітіқара ауданы Жалағаш кенті Жаңаөзен Жаңатас Жангелді ауданы Жаркент Жаңақорған кенті Жаңқала Жезді кенті Жезқазған Жетісай Жосалы Жосалы кенті Жәйрем Жәнібек Зайсан Индер Исатай ауданы Қарағанды Қаскелең Келес ауданы Кентау Көкшетау Қонаев Қостанай Қосшы Құлсары Курчатов Қызылорда Көкпекті ауданы Ленгер Лисаков Май ауданы Майқайын кенті Маханбет ауданы Мақат Меңдіқара ауданы Миялы Мойынқұм ауылы Мырзакент кенті Мәртөк ауданы Науырзым ауданы Ойыл ауданы Ордабасы ауданы Отырар ауданы Павлодар Петропавл Риддер Рудный с.Мангистау Сайрам ауданы Сайқын Сарыағаш Сарыкөл ауданы Сарыөзек Сәтпаев Сауран ауданы Семей Созақ ауданы Солнечный Степногорск Сырым ауданы Тайынша Талғар Талдықорған Тараз Таран ауданы Текелі қаласы Темиртау Тереңкөл ауданы Тереңөзек кенті Теңіз кен орны Түркістан Түлкібас кенті Узынагаш Орал Өскемен Федеров ауданы Форт-Шевченко Хромтау Целиноград ауданы Чапаев Шамалған ауылы Шу Шал ақын ауданы Шалқар Шарбақты ауданы Шардара Шетпе Шиелі кенті Шұбарқұдық Ырғыз ауданы Екібастұз Қазығұрт Қамысты ауданы Қандыағаш Қарабалық ауданы Қаражал Қарасу ауданы Қаратау Қарғалы Қобда ауданы Қордай Құрманғазы ауданы Құрық Үржар ауданы Үшарал Ұзынкөл ауданы Әйтеке би ауданы Әйтеке би кенті Әулиекөл ауданы
Бесін 12:00
Алматы
Алматы Астана Шымкент Ақсай Ақсу Ақтау Ақтөбе Актогайский район Алтынсарин ауданы Алға Амангельдинский район Арал Арқалық Арысь Атасу ауылы Атбасар Атырау Аягөз Аққулы ауданы Байқоңыр Байғанин ауданы Балқаш Баянауыл ауданы Бейнеу Бәйдібек ауданы Денис ауданы Ембі Ертіс ауданы Еңбекшіқазақ Жітіқара ауданы Жалағаш кенті Жаңаөзен Жаңатас Жангелді ауданы Жаркент Жаңақорған кенті Жаңқала Жезді кенті Жезқазған Жетісай Жосалы Жосалы кенті Жәйрем Жәнібек Зайсан Индер Исатай ауданы Қарағанды Қаскелең Келес ауданы Кентау Көкшетау Қонаев Қостанай Қосшы Құлсары Курчатов Қызылорда Көкпекті ауданы Ленгер Лисаков Май ауданы Майқайын кенті Маханбет ауданы Мақат Меңдіқара ауданы Миялы Мойынқұм ауылы Мырзакент кенті Мәртөк ауданы Науырзым ауданы Ойыл ауданы Ордабасы ауданы Отырар ауданы Павлодар Петропавл Риддер Рудный с.Мангистау Сайрам ауданы Сайқын Сарыағаш Сарыкөл ауданы Сарыөзек Сәтпаев Сауран ауданы Семей Созақ ауданы Солнечный Степногорск Сырым ауданы Тайынша Талғар Талдықорған Тараз Таран ауданы Текелі қаласы Темиртау Тереңкөл ауданы Тереңөзек кенті Теңіз кен орны Түркістан Түлкібас кенті Узынагаш Орал Өскемен Федеров ауданы Форт-Шевченко Хромтау Целиноград ауданы Чапаев Шамалған ауылы Шу Шал ақын ауданы Шалқар Шарбақты ауданы Шардара Шетпе Шиелі кенті Шұбарқұдық Ырғыз ауданы Екібастұз Қазығұрт Қамысты ауданы Қандыағаш Қарабалық ауданы Қаражал Қарасу ауданы Қаратау Қарғалы Қобда ауданы Қордай Құрманғазы ауданы Құрық Үржар ауданы Үшарал Ұзынкөл ауданы Әйтеке би ауданы Әйтеке би кенті Әулиекөл ауданы
Алматы
ықшамдау
Таң Күн Бесін Аср Ақшам Құптан
04:21 05:38 12:00 16:25 18:17 19:34
ықшамдау
Күнтізбе
Хижри
18 Рамазан 1445
Миләди
28 наурыз 2024

Мақалалар

Рух деген не? Исламда рух туралы не айтады?

| A | +

Шынында да бұл тақырып әркім өз түсінігінше талдай алатын немесе талдауға болатын тақырып емес, сондықтан осы сауалдың жауабында біздің тек алдыңғы  ислам ғұламаларының талдауларына жүгініп отыруымызға тура келеді. Осы тақырыптағы өзім оқыған еңбектердің ішіндегі ең толымдысы әрі жүйелісі ибн Хажар әл-Асқаланидің еңбегі болғандықтан, аталған ғалымның пікірлеріне көбірек ден қоюды абзалырақ деп білемін.

Жоғарыдағы рух туралы аяттың түсу себебін Абдуллаһ ибн Масъуд сахаба былай баяндаған: «Бірде Пайғамбар (с.а.у.) екеуміз Мәдинаның қираған жерлерімен келе жатыр едік. Бір топ яһудилердің арасынан өтіп бара жатқанымызда, олар бір-біріне: «Одан рух туралы сұраңдар» десті. Олардың кейбірі: «Сұрамаңдар, өздеріңе жақпайтын бір нәрсе айтып қалар» деді. Ал кейбіреулері: «Міндетті түрде сұраймыз» деді. Олардың бірі орнынан тұрып: «Ей, Әбул Қасим! Рух деген не?» деп сұрады. Пайғамбар (с.а.у.) үнсіз тұрып қалды. Мен өз-өзіме «оған уахи келіп жатыр» дедім де, (кедергі жасамай) тұрдым. Айыққан соң ол: «Олар сенен рух туралы сұрайды. «Рух Раббымның әмірінен. Сендерге өте аз мәлімет берілді» де» деді».

Осы хабарға талдау жасаған ибн Хажар әл-Асқалани осындай оқиғаның Ибн Исхақ Абдуллаһ ибн Аббас арқылы басқа риуаятпен де жеткенін айтады. Сонымен қатар ибн әт-Тинге сілтеме жасай отырып, Асқалани Құранда «рух» сөзінің бірнеше жерде әртүрлі мағыналармен берілгенін мынадай мысалдармен көрсетеді: «Оны (Құранды) сенімді Рух алып түсті» («Шуъара», 193-аят), «Сол сияқты біз саған Өз әмірімізден Рух уахи еттік», «Ол (Алла) Өз әмірінен рух түсіреді» («Ғафыр», 15-аят ), «Алла оларды Өз тарапынан бір рухпен қолдады» («Мужәдәлә», 22-аят), «(Сол) күні Рух және періштелер сап түзеп тұрады» («Аълә», 38-аят), «Онда періштелер және Рух түседі» («Қадыр», 4-аят). Ибн әт-Тиннің пайымдауынша, мұнда бірінші аятта –Жәбірейіл періште, екінші аятта – Құран Кәрім, үшінші аятта – уахи, төртінші аятта – күш-қуат, бесінші және алтыншы аяттарда Жәбірейіл немесе басқа туралы айтылған. Сондай-ақ Құранда «Алланың рухы» деген сөз Иса пайғамбарға да қолданылғанын да ибн әт-Тин айтып өткен.

Ал «яһудилер Пайғамбарымыздан қандай рух туралы білгісі келді?» деген мәселеге келгенде, әл-Асқалани екінші бір ғалым әл-Қуртубидің: «Көбірек көкейге қонымдысы, олар Пайғамбардан (с.а.у.) адам рухы жайлы сұраған. Өйткені яһудилер Иса Алланың рухы екенін мойындамайды. Ал Жәбірейілдің періште екенін, періштелердің рухтар екенін олар біледі» деген пікірін келтірген.

Асқаланидің пайымдауынша, Құранда адам баласының рухы «рух» деп аталмай, «нәфс»  (жан, нәпсі) деген ұғыммен берілген. Сонымен қатар Асқалани рух пен нәфс жөнінде ғұламалар арасында едәуір пікір қайшылығы бар екенін, біреулері оларды екі бөлек нәрсе десе, біреулері екеуі бір нәрсе деп санайтынын айтып өткен.

Көптеген ислам ғалымдары рух туралы кеңінен қозғап айтудан және жазудан тартынған. «Рух ақиқаты жайлы таным – Алла Тағала білімін жасырған жайт. Оны жасырудағы хикмет – адамның өзі түсініп жете алмайтын жайттарды білуге шарасыз екенін көрсетіп, сынау, шексіз білімді Аллаға телуге мәжбүр ету. Өз бойындағы жанының ақиқатын білмесе, онда адамның Алланың ақиқатына жетудегі дәрменсіздігі тіпті шарасыз. Рух жөнінде көп пікір қозғаудан тыйылу және  Пайғамбардың (с.а.у.) әдебін ұстану жөн болмақ. Алла Тағала рух жайлы жаратқандарынан ешкімге білдірмеген. Сондықтан ол жайлы қолда бар мәліметтен артық сөз қозғауға болмайды» деп білген. Осы пікірді ибн Баттал, әл-Қуртуби, Әбул Қасим, Жунайд, ибн Атия секілді көптеген ғалымдардың ұстанғанын Асқалани атап көрсеткен.

Рух туралы өзге кітаби діндерде (христиан, иудаизм) де аз түсінік берілген. Тәуратта да адам баласының рухын Жаратушыдан басқа ешкім блмейтіні айтылған. Ғалымдар йаһудилердің Пайғамбарымыздан рух туралы сұрауының себебі оның жауабын Тәуратта айтылғандармен салыстырып, пайғамбарлығына көз жеткізу мақсаты болған деп түсіндірген. Кейбір риуаяттарда жоғарыдағы аян Пайғамбарымызға түскеннен кейін яһудилер: «Бұл бізде де осылай» деген» делінеді.

Қазақ даласында кеңінен тараған «Кимйиаи-саъадат» («Бақытқа жету ілімі») кітабында имам Ғазали рух жайлы былай деп жазады: «Рух – адам жаратылысы болмысының асылы болар. Барлық дене құрылысы соның қызметшісі. Біздің рух асылы дейтініміз – Алла Тағаланың бізге сыйлаған білім орны. Хайуандарда бұл рух жоқ. Рух – дене емес, бөлінетін де емес, нәзік бір жауһар десе болады. Періштелер осы жауһар жынысынан болар. Бұл рух – ең бір нәзік ақиқатты танымақтық, оны талдауға рұқсат жоқ».

Осындай ұстанымдар мен тыйымдар себепті исламда рух туралы көп айтыла бермейді. Есесіне «Өзін таныған адам Жаратушысын да таниды» деген ұстанымға ұйыған ислам ғұламалары адамның нәпсімен күресу, жанын тазарту, рухын кемелдендіру арқылы өзін және жаратылыстың хикметін тануға ұмтылуын көбірек өсиет еткен.

 

Айнұр Әбдірәсілқызы

Предыдущий Следующий
#9 Қонақтың әдебі Құран жайлы 40 хадис: 15-ХАДИС

Оқырмандардың пікірі (0)

Қызықты тақырыптар

Сұрақ-жауап Екпе егу оразаны бұза ма?
Негізінде шариғат бойынша кез келген нәрсе табиғи жолдар (ауыз, мұрын, тік ішек) арқылы ішке кірсе, оразаны бұзады. Ал дене арқылы кірсе, оразаны бұзбайды. Бұл туралы «Фәтауа Һиндия» кітабында «Терідегі ұсақ тесіктер арқылы май секілді заттың ішке кіруі оразаны бұзбайды» делінген (1 том, 266-бет)....
Сұрақ-жауап Дүниеден өткен кісіге қандай сауапты амалдарды бағыштауға болады?
Кейбіреулер «Құран тірілер үшін» дейді. Өлілерге Құран бағыштау дұрыс емес пе? Құран тірілер үшін дегенді қалай түсінуге болады?
Сұрақ-жауап Телепатия туралы дініміз не дейді?
Телепатия дегенде адамның өз ойы мен сезімдерін басқа адамға сезім мүшелері мен физикалық ортаның қатысынсыз жеткізу қабілеті түсініледі. Мысалы, алдағы уақытта болуы мүмкін оқиғаларды алдын-ала сезіп-білу, бір адамның басқа біреумен немесе егіздердің телепатикалық байланысы және басқа да метафизика...
Сұрақ-жауап Әз-Наурыз – діни емес, ұлттық мереке
Тәуелсіздік алған күннен бастап еліміздің рухани құндылығы, салт-дәстүрі, діні мен тілі қайта жаңғыру мүмкіндігіне ие болды. Соның ішінде жыл басы, күн мен түннің теңелген күні, жаңару мен жасарудың, береке-бірліктің мейрамы, мұсылман қазақ ұлтының рухани құндылыққа толы қастерлі мерекесі – әз-Науры...
Сұрақ-жауап Қиямет бүкіл ғаламда бола ма?
Сұрақ: Қиямет Жер планетасында бола ма? Әлде бүкіл ғаламда бола ма? Илон Масктің «Марсқа көшіп барса, адамзат ақырзаманнан құтылады» деген идеясын қалай түсінуге болады?...
Сұрақ-жауап Мүфтият феминизм, бір жынысты неке мәселесіне қатысты пікір білдірді
Бұл туралы Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы төрағасының орынбасары Ершат Оңғаров “Фейсбук” желісіндегі парақшасында жазды.
ықшамдау
Күнтізбе
Хижри
18 Рамазан 1445
Миләди
28 наурыз 2024
Намаз уақыттары
қазір

Бесін 12:00

Екінтіге дейін 02:26

39. «Рия» (Деяния на показ)

Это оборот речи, подразумевающий, в том числе "перед Аллахом". Тем не менее, с целью купирования не

Администратор Azankz
20 сағат. бұрын

Тасбих таравих намаза

То есть "не умрет". Всмысле "не исчезнет", "не перестанет существовать".

X
19 нау. 2024

20 урок: О дополнительных молитвах

Уа алейкум ассалям уа рахматулЛахи уа барокятуху. К сожалению для этого урока есть только текстовая

Администратор Azankz
18 нау. 2024

Курсы хадисоведения открылись при центральной мечети Алматы

Уалейкум ассалам. Да, женщины могут слушать курс из женского зала. Курсы проводятся на казахском я

Администратор Azankz
16 нау. 2024

Al Muallim

В первом и в втором нашиде есть же звуки барабана и других музыкальных инструментов, они разрешены л

X
1 ақп. 2024
Created with Sketch. {{!-- --}} {{!-- --}} {{!-- --}} Created with Sketch. Asset 1mdpi