КЕЛІННІҢ СӘЛЕМ САЛУЫ
Қазақ халқының рухани мәдениеті мен тұрмысында келіннің сәлем салуы ерекше орын алады. Бұл дәстүр ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып, қазақы тәрбиенің ажырамас бөлігіне айналған. Келіннің сәлем салуы тек құрмет көрсету ғана емес, сонымен қатар үлкенге ізет пен кішіпейілділіктің белгісі саналады. Бірақ бұл дәстүрге қатысты кейбір адамдар арасында діни және ұлттық көзқарастар тұрғысынан түрлі пікірлер қалыптасқан. Келіннің сәлем салуы дәстүрін дін мен ұлттық мәдениет аясында қарастырамыз.
Сәлем салудың діни тұрғыдағы орнына келсек, ислам діні үлкенге құрмет көрсетуді, сыпайылық пен кішіпейілдікті насихаттайды. Құранда Алла Тағала ата-ананы құрметтеуге, оларға ізет көрсетуге шақырады:
«Ата-анаңа жақсылық істе»(Лұқман сүресі, 14-аят).
Сонымен қатар, Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын) хадистерінде де үлкендерге құрмет көрсету мұсылманның маңызды міндеттерінің бірі ретінде айтылады. Дегенмен, келіннің сәлем салуы туралы нақты нұсқаулар немесе талаптар Құран мен сүннетте кездеспейді. Бұл, негізінен, ұлттық дәстүр ретінде қалыптасқан құбылыс.
Ислам ғұламаларының пікірінше, сәлем салу немесе тағзым етудің шектері шариғатқа қайшы келмеуі тиіс. Мысалы, Аллаға ғана тән ғибадат ретінде жерге дейін иілу немесе маңдай тигізу сияқты әрекеттер тыйым салынған. Бірақ үлкендерге ізет көрсетудің қарапайым әрі мәдени нормаларға сай амалдары құптарлық саналады. Осы тұрғыда келіннің сәлем салуы діни тұрғыда шартты түрде рұқсат етілген әрекет ретінде бағаланады.
Ұлттық дәстүрдің мәні мен маңызы. Келіннің сәлем салуы қазақ халқында ежелден үлкендерге құрмет көрсетудің символы болып саналады. Бұл дәстүрдің тәрбиелік мәні зор. Келін сәлем салу арқылы өзінің жаңа отбасына, қайын жұртына деген сыйластығын, әулетке сіңісуге деген ниетін білдіреді. Сәлем салу келін мен үлкендер арасындағы сыйластықты нығайтады және отбасының бірлігін арттырады.
Сонымен қатар, сәлем салу дәстүрі арқылы келіндер әулеттің берекесі мен ырыс-ынтымағына өз үлестерін қосады. Бұл әрекет тек отбасылық қатынастардың қалыптасуында ғана емес, жалпы қазақ қоғамындағы адами құндылықтарды сақтау мен нығайтуда маңызды рөл атқарады.
Дәстүр мен діннің үйлесімі. Келіннің сәлем салуы дәстүрін дінге қайшы әрекет деп бағалауға болмайды. Бұл дәстүрді ислам шариғатына сәйкес, үлкендерге құрмет көрсетудің мәдени амалы ретінде қарастыруға болады. Ең бастысы, бұл әрекет ниетке байланысты: келіннің сәлем салуы тек ізет пен құрмет ниетінде жасалса, ол шариғатқа қарсы келмейді.
Қазақ дәстүрінде де, исламда да үлкендерді құрметтеу мен ізет көрсету ортақ құндылық болып табылады. Осы тұрғыдан алғанда, келіннің сәлем салуы дәстүрі мен ислам қағидаттары арасында қайшылық жоқ деп айтуға болады.
Келіннің сәлем салуы — қазақ халқының ұлттық болмысының көрінісі және отбасы ішіндегі құрмет пен сыйластықты білдіретін тамаша дәстүр. Бұл дәстүрді шариғатқа сай шеңберде сақтап, ұлттық тәрбиенің бір бөлігі ретінде дамыту маңызды. Дін мен дәстүр бір-біріне қайшы келмей, үйлесімді түрде ұштасып, қоғамның рухани және мәдени негіздерін нығайта түсетіні сөзсіз.
 Предыдущий |
Следующий |
| СӘЛӘФИЗМ САНАСЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ | ИМАМ ДЕГЕН КІМ? |
Тақырып аясындағы мақалалар
Қызықты тақырыптар
Намаз уақыттары 
