МІНЕЗІҢІЗ КӨРКЕМ БЕ?
Алматы
Алматы Астана Шымкент Ақсай Ақсу Ақтау Ақтөбе Актогайский район Алтынсарин ауданы Алға Амангельдинский район Арал Арқалық Арысь Атасу ауылы Атбасар Атырау Аягөз Аққулы ауданы Байқоңыр Байғанин ауданы Балқаш Баянауыл ауданы Бейнеу Бәйдібек ауданы Денис ауданы Ембі Ертіс ауданы Еңбекшіқазақ Жітіқара ауданы Жалағаш кенті Жаңаөзен Жаңатас Жангелді ауданы Жаркент Жаңақорған кенті Жаңқала Жезді кенті Жезқазған Жетісай Жосалы Жосалы кенті Жәйрем Жәнібек Зайсан Индер Исатай ауданы Қарағанды Қаскелең Келес ауданы Кентау Көкшетау Қонаев Қостанай Қосшы Құлсары Курчатов Қызылорда Көкпекті ауданы Ленгер Лисаков Май ауданы Майқайын кенті Маханбет ауданы Мақат Меңдіқара ауданы Миялы Мойынқұм ауылы Мырзакент кенті Мәртөк ауданы Науырзым ауданы Ойыл ауданы Ордабасы ауданы Отырар ауданы Павлодар Петропавл Риддер Рудный с.Мангистау Сайрам ауданы Сайқын Сарыағаш Сарыкөл ауданы Сарыөзек Сәтпаев Сауран ауданы Семей Созақ ауданы Солнечный Степногорск Сырым ауданы Тайынша Талғар Талдықорған Тараз Таран ауданы Текелі қаласы Темиртау Тереңкөл ауданы Тереңөзек кенті Теңіз кен орны Түркістан Түлкібас кенті Узынагаш Орал Өскемен Федеров ауданы Форт-Шевченко Хромтау Целиноград ауданы Чапаев Шамалған ауылы Шу Шал ақын ауданы Шалқар Шарбақты ауданы Шардара Шетпе Шиелі кенті Шұбарқұдық Ырғыз ауданы Екібастұз Қазығұрт Қамысты ауданы Қандыағаш Қарабалық ауданы Қаражал Қарасу ауданы Қаратау Қарғалы Қобда ауданы Қордай Құрманғазы ауданы Құрық Үржар ауданы Үшарал Ұзынкөл ауданы Әйтеке би ауданы Әйтеке би кенті Әулиекөл ауданы
Құптан 19:34
Алматы
Алматы Астана Шымкент Ақсай Ақсу Ақтау Ақтөбе Актогайский район Алтынсарин ауданы Алға Амангельдинский район Арал Арқалық Арысь Атасу ауылы Атбасар Атырау Аягөз Аққулы ауданы Байқоңыр Байғанин ауданы Балқаш Баянауыл ауданы Бейнеу Бәйдібек ауданы Денис ауданы Ембі Ертіс ауданы Еңбекшіқазақ Жітіқара ауданы Жалағаш кенті Жаңаөзен Жаңатас Жангелді ауданы Жаркент Жаңақорған кенті Жаңқала Жезді кенті Жезқазған Жетісай Жосалы Жосалы кенті Жәйрем Жәнібек Зайсан Индер Исатай ауданы Қарағанды Қаскелең Келес ауданы Кентау Көкшетау Қонаев Қостанай Қосшы Құлсары Курчатов Қызылорда Көкпекті ауданы Ленгер Лисаков Май ауданы Майқайын кенті Маханбет ауданы Мақат Меңдіқара ауданы Миялы Мойынқұм ауылы Мырзакент кенті Мәртөк ауданы Науырзым ауданы Ойыл ауданы Ордабасы ауданы Отырар ауданы Павлодар Петропавл Риддер Рудный с.Мангистау Сайрам ауданы Сайқын Сарыағаш Сарыкөл ауданы Сарыөзек Сәтпаев Сауран ауданы Семей Созақ ауданы Солнечный Степногорск Сырым ауданы Тайынша Талғар Талдықорған Тараз Таран ауданы Текелі қаласы Темиртау Тереңкөл ауданы Тереңөзек кенті Теңіз кен орны Түркістан Түлкібас кенті Узынагаш Орал Өскемен Федеров ауданы Форт-Шевченко Хромтау Целиноград ауданы Чапаев Шамалған ауылы Шу Шал ақын ауданы Шалқар Шарбақты ауданы Шардара Шетпе Шиелі кенті Шұбарқұдық Ырғыз ауданы Екібастұз Қазығұрт Қамысты ауданы Қандыағаш Қарабалық ауданы Қаражал Қарасу ауданы Қаратау Қарғалы Қобда ауданы Қордай Құрманғазы ауданы Құрық Үржар ауданы Үшарал Ұзынкөл ауданы Әйтеке би ауданы Әйтеке би кенті Әулиекөл ауданы
Алматы
ықшамдау
Таң Күн Бесін Аср Ақшам Құптан
04:21 05:38 12:00 16:25 18:17 19:34
ықшамдау
Күнтізбе
Хижри
18 Рамазан 1445
Миләди
28 наурыз 2024

Мақалалар

МІНЕЗІҢІЗ КӨРКЕМ БЕ?

| A | +

      Қиямет күні таразы басында, мүмін пенденің көркем мінезінен асқан ауыр нәрсе болмайды. Күмәнсіз Алла ауызы былапыт сөзге толы арсыз адамды жек көреді1.

 

      Бұл тақырыпқа қатысты мынадай хадистер бар: Мүміндердің иман тұрғысынан ең кемелдісі – мінез-құлқы ең жақсы болғаны2, Мүмін өзінің көркем мінезінің арқасында күндіз ораза, түнде намаз оқитын пенденің мәртебесіне жетеді3.

 

       Хазреті Әли (р.а.)  көркем мінездің белгісі: «Харамнан аулақ болу, адал табыс табу және отбасына жомарт болу» деп айтқан.

 

       Адамдар көбіне көркем мінезді саудагердің тауарын таңдайды, себебі мінезі жақсы адам өзге адамдардың сеніміне кіріп, көңілінен шығады. Әр тұтынушы өзіне деген жақсы мәмілені сезінгенде, сіздің саудаңыздың журуіне де өз үлесін қосқысы келеді. Сондықтан Аллаға да, адамдарға да ұнамды болған көркем мінезді бойға сіңіру керек.

 

Қанағатшыл болу

 

     Қанағат – таусылмайтын қазына4.

 

     Сауда кейде өрге домалап, кейде жүрмей жатқан кезде азға қанағат ете білу маңызды. «Қанағат қарын тойғызар». Қанағат жайлы бір оқиға.

 

     Ыстамбұлды бағындырған әйгілі Мехмет сұлтан азық-түліктің сапасын тексермек болып бір дүкенге бас сұғады. Сатушыдан май мен ірімшік сұрайды. Ол дереу майды өлшеп, бағасын есептеген соң: «Ағатай, ірімшікті көрші дүкеннен алсаңыз, өйткені оның ірімшігі жақсы, әрі ол бүгіндікке сауда жасаған жоқ», - дейді. Патша екінші дүкенге кіріп, ірімшік алған соң, дүкенші: «Ризық беруші Раббыма шүкіршілік айтамын! Алғашқы саудамды жасадым, әрі бала-шағамның бір күндік нәпақасын таптым. Бұдан кейінгісі таза пайда болады. Ағатай, мына көршім әлі алғашқы саудасын жасамады», - деп, көршісіне қарай сілтейді. Патша олардың қанағатшылдығына қайран қалып: «Мұндай ел осынау қасиетімен бүкіл жұрттың жүрегіне жол табады!» - депті.

 

Тақуа болу

 

       Кімде-кім Аллаға қарсы келуден сақтанатын болса, оған Алла қиындықтардан шығатын жол ашып береді. Оны ойламаған жерден ризықтандырады. Аллаға сүйеніп, оған ғана сенгендер үшін Алла жеткілікті. Алла берген уәдесінен, әсте, айнымайды. Шынында, Алла әрнәрсеге бір өлшем, әрбір іс үшін бір мерзім белгілеп қойды5.

 

      Кейде кәсіпте тығырыққа тіреліп, шығар жол таппай тарығатын сәттер болады. Сондай кезде Алла тиым салған істерді жалғыз шығар жол ретінде көруіміз мүмкін. Мәселен, біреуді алдау, келісімді бұзу, уәдеден таю, несие алу, қарызды қайтармай қашып кету арқылы ғана қиындықтан құтыламыз деп ойлаймыз. Алайда жоғарыдағы аят кез келген дағдарыста Аллаға қарсы келуден сақтанатын болсақ, мұның екі жемісі болатынын айтады:

 

     1. Алла қиындықтан шығатын жол ашып береді;

 

     2. Еш ойламаған жерден ризықтандырады.

 

     Бұл – Алланың уәдесі. Алла уәдесінен, әсте, таймайды.

 

Уəдеде тұру

 

     Мұнафықтың белгісі үшеу: сөйлегенде өтірік айтады; уәде берсе, орындамайды; өзіне аманат тапсырылса, қиянат жасайды6.

 

     Құран уәде мен келісімге берік болу керектігіне баса назар аударған: «Уа, иман келтіргендер! Жасаған келісімдеріңді бұзбаңдар»7 және «Уәделеріңде тұрыңдар, өйткені берілген уәденің сұрауы бар»8. Бұл аяттар уәдеде тұруға, әсіресе, қыз-қыз қайнаған саудада екеуара келісімді бұзбауға үндейді.

 

     Абдулла ибн Әбу әл-Хамса уәдеде тұрудың маңызына қатысты мынадай бір оқиғаны жеткізген: «Алла Елшісінен (ﷺ) бір нәрсе сатып алып, оған біраз қарыз болып қалған едім. Оған: «Қалған ақшаны бір жерде жолығып беремін» деп уәде бердім. Кейін әлгі уәдем есімнен шығып кетіпті. Тура үш күн өткеннен кейін ғана уәдем есіме түсіп, межелі жерге келсем, Ол (ﷺ) сол жерде тұр екен. Сонда Ол (ﷺ)  маған: «Бауырым, мені әбден әуреге салдың. Сені үш күннен бері осында күтіп тұрмын», - деді»9.

 

Көршісімен жақсы қарым-қатынаста болу

 

     Кімде-кім Аллаға және ақирет күніне сенсе, көршісіне жақсылық жасасын10.

 

     Кейде саудадағы көршілер арасында қарым-қатынас шиеленісіп жатады. Әсіресе, көршіміздің ұсынатын тауары біздікіндей болса, бәсекелестік қызғанышқа, ұрыс-жанжалға ұласып кетуі мүмкін. Сол кезде олармен байланысымызды нығайтып, көреалмаушылықтан бойымызды аулақ ұстап, зиянымызды тигізіп алмаудан сақтануымыз керек. Пайғамбарымыздың (ﷺ): «Көршісіне қауіп төндірген адам жәннатқа кірмейді»11 деген ескертуін де қаперімізде ұстауымыз қажет.

 

     Тағы бір ескеріле бермейтін жәйт. Пайғамбарымыз (ﷺ): «Сатылатын мүлікте (бәрінен бұрын) көршінің ақысы бар», - деген12. Ендеше, дініміз бекіткен осы үкімді ескерусіз қалдырмай, сататын жылжымайтын мүлкімізді ең алдымен көрші-қолаңға ұсынуымыз, не болмаса, оларды өзгеден бұрын хабардар етуге тиіспіз.

 

______________

1 Бұхари, Әдебул-Муфрад, 1/164; Термези, Бирр 61.

2 Термези, рада, 11; Әбу Дәуіт, сұннет 16.

3 Табарани, әл-мужәмил-Кәбир 1/260

4 Суюти, әл-Фәтхул-кәбир, 2:309 20

5 «Талақ» сүресі, 2-3-аяттар. 21

6 Бұхари, иман 24; Мүсілім, иман 107.

7 «Мәида» сүресі, 1-аят.

8 «Исра» сүресі, 34-аят.

9 Әбу Дәуіт, әдәб 90

10 Мүсілім, иман 77

11 Бұхари, әдәб 29; Мүсілім, иман 73

12 Ахмад ибн Ханбал, муснәд 3/303; Әбу Дәуіт, буйуғ, 73

 

Данияр Жігітбек

ДЕРЕККӨЗІ Azan.kz

Ислам ақпараттық-ағарту порталы 

Предыдущий Следующий
БАЛАҒА КҮНДЕ АЙТЫЛУЫ ТИІС 9 СИҚЫРЛЫ СӨЗ САУДАҢЫЗДЫ БЕРЕКЕЛІ ЕТЕТІН ДҰҒАЛАР

Тақырып аясындағы мақалалар

Әдеп (этика) Мұсылманның мінезіне намаз қалай әсер етеді?
Ислам ғұламалары: «Намаз – иманның басы және тозақтан құтқарушы»,  – деп айтқан. Намаз – кәлимә-шаһадаттан кейінгі ең ұлы парыз болып есептеледі. Алланың бар екен­ді­гі және бірлігін бі­ліп растау – ең үл­кен па­рыз. Осы­дан кейін­гі па­рыз­дар­дың ең үл­ке­ні жә­не ең ма­ңыз­ды­сы – на­маз. Алла Та...

Оқырмандардың пікірі (0)

Қызықты тақырыптар

Әдеп (этика) Мешіт әдептері
Белгілі табиғин Саид ибн әл-Мусайаб, рахимахуЛлаһ, былай айтқан: «Мешітте отырған адам, негізінде Жаратушы Алланың жиынында отыр». (Тәпсір Қуртуби, р.6, 560 бет). Атақты муфассир (Құран тәпсіршісі), имам Абу Абдулла Қуртуби, рахимахуЛлаһ, мешітке қатысты келесі әдептерді ерекше атап көрсетеді:...
Әдеп (этика) Уақыттың қадірін біліп жүрсіз бе?
Уақыт деген нені білдіреді? Уақыттың негізі мен оған себеп болатын факторлар қандай? Ол өлшеуге болатын нәрсе ме? Оның жылдамдығын азайтуға немесе көбейтуге бола ма? Ислам діні неліктен уақытты соншалықты қадірлейді? Ал, біз уақыттың қадіріне жетіп жүміз бе? Осы секілді сұрақтарға жауап беруге тырыс...
Әдеп (этика) Кез-келген есіктің кілті
Бір күні имам Ахмад ибн Ханбалдың танымал шәкірті имам Бакы ибн Махлядке (рахматулла алейхи), қайғы жұтқан бір әйел келіп, былай дейді: «Менің жалғыз ұлым византиялықтарға тұтқынға түсіп қалды....
Әдеп (этика) Жұма күнгі әдеп
Алла Тағала бізді – өзінің құлдарын өте жақсы көреді, біздің Жұмаққа кіргенімізді қалайды. Сондықтан да Раббымыз Өзінің шексіз қазынасының сыйлықтарын қолдануымызға мүмкіндік береді....
Әдеп (этика) Әулиелерге (Алланың сүйіктілеріне) зиян тигізгендерді не күтіп тұр
Ислам дінінде адамның ешкімге қолмен ұрып соғу арқылы, не тілмен балағаттап жаман сөз айту арқылы зиян тигізуіне болмайды. Мүмін – ол өз сөзінде тұратын адам, одан ешкімге зиян тимейді және өзгелер оның жанында тек тыныштық пен қауіпсіздік сезінеді....
ықшамдау
Күнтізбе
Хижри
18 Рамазан 1445
Миләди
28 наурыз 2024
Намаз уақыттары
қазір

Құптан 19:34

39. «Рия» (Деяния на показ)

Это оборот речи, подразумевающий, в том числе "перед Аллахом". Тем не менее, с целью купирования не

Администратор Azankz
кеше

Тасбих таравих намаза

То есть "не умрет". Всмысле "не исчезнет", "не перестанет существовать".

X
19 нау. 2024

20 урок: О дополнительных молитвах

Уа алейкум ассалям уа рахматулЛахи уа барокятуху. К сожалению для этого урока есть только текстовая

Администратор Azankz
18 нау. 2024

Курсы хадисоведения открылись при центральной мечети Алматы

Уалейкум ассалам. Да, женщины могут слушать курс из женского зала. Курсы проводятся на казахском я

Администратор Azankz
16 нау. 2024

Al Muallim

В первом и в втором нашиде есть же звуки барабана и других музыкальных инструментов, они разрешены л

X
1 ақп. 2024
Created with Sketch. {{!-- --}} {{!-- --}} {{!-- --}} Created with Sketch. Asset 1mdpi